Son günlerde dünya, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze için önerdiği, Filistinlilerin zorunlu göçünü ve bölgenin yeniden inşasını içeren planı konuşuyor. İsrail’deki radikaller hariç neredeyse bütün dünya tarafından tepkiyle karşılanan bu planın mimarı, aslında bir akademisyen: Prof. Dr. Joseph Pelzman.

George Washington Üniversitesi’nde (ABD) Orta Doğu ve Kuzey Afrika Ekonomik Araştırmalar Mükemmeliyet Merkezi [Center of Excellence for the Economic Study of the Middle East and North Africa (CEESMENA)] başkanı olan Pelzman, savaş sonrası Gazze için hazırladığı “Gazze’nin Yeniden İnşası için Ekonomik Bir Plan: Bir Yap-İşlet-Devret (YİD) Yaklaşımı” [An Economic Plan for Rebuilding Gaza: A BOT Approach] başlıklı raporunu, Temmuz 2024’te Trump’ın ekibine sundu.

Pelzman Raporu’nun ayrıntıları ise kamuoyuna ilk kez Ağustos 2024’te İsrailli tarihçi Dr. Kobby Barda’nın “Amerika, Bebeğim!”(America, Baby!) podcast’inde, Pelzman ile yaptığı tartışma nedeniyle yansıdı.[https://open.spotify.com/episode/4LObz8sqvQxsb8qmYqtNsH?si=v4t-0eO8RYuN86eZrLTY_A&nd=1&dlsi=85ea0d8263e44287]

Pelzman Raporu’nun Özü: Zorla Göç ve Yap-İşlet-Devret Modeli

Pelzman Raporu’na göre, 7 Ekim 2023’te başlayan savaşın ardından Gazze’deki yıkım o kadar büyük ki, mevcut koşullarda hiçbir özel yatırımcının veya uluslararası kuruluşunbölgeye yatırım yapması mümkün değil.

Pelzman’a göre, Gazze’nin tamamen sıfırdan inşa edilmesi gerekiyor. Bunun için de bölgenin tamamen boşaltılması, altyapının yeniden oluşturulması ve yeni bir ekonomik modelin kurulması elzem.

Rapor, İsrail’in yoğun bombardımanı nedeniyle harabe haline gelen Gazze’de Filistinlilerin tehcirini ve bölgenin “Yap-İşlet-Devret” (YİD) modeli ile yeniden inşasını öneriyor. Bunagöre, Gazze özel sektör yatırımlarıyla baştan inşa edilecek, kamu hizmetleri özel sektör tarafından sağlanacak ve yönetim de özele bırakılacak.

Trump ise övünçle bahsettiği bu raporu, demode ve başarısız “Washington Mutabakatı”nın alternatifi olarak tanımlamakta. Rapor, Trump’ın daha önce “İbrahim Anlaşmaları” ile başlattığı süreci tamamlayan yenilikçi bir model olarak da değerlendirilmekte.

Rapora göre, Gazze’nin ekonomik kalkınması ve tamamen yeniden inşası için 1 ila 2 trilyon dolar arasında bir bütçe gerekmekte. Bu kapsamlı yeniden yapılanma sürecinin ise 5 ila 10 yıl sürmesi öngörülmekte.

Plana göre, yatırımcılar Gazze’de 50 yıllık bir kira sözleşmesiyle doğrudan öz sermaye payına sahip olacak, altyapıyı inşa etme ve işletme teşvikleri alacak.

Plan, Gazze’de 50 ila 100 yıl sürecek bir siyasi ve sosyo-ekonomik dönüşüm hedeflemekte.

Gazze’nin ekonomik geleceği için geliştirilecek 3 temel sektör

Gazze Şeridi, 41 km. uzunluğunda, 6 ila 12 km genişliğinde ve toplam 365 km² alana sahip.

Mevcut nüfusun tam sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Gazze’de yaklaşık 2,3 milyon kişinin yaşadığı tahmin edilmekte. Bu nüfusun P’sini çocuklar oluşturmakta.Gazze, kilometrekare başına 1.917 ila 3.835 kişi düşen nüfus yoğunluğu ile dünyanın en yoğun nüfuslu altıncı bölgesi.

Dünya Bankası verilerine göre mevcut durumda Gazze’deki binaların b’si hasar görmüş, 1,2 milyon kişi evsiz kalmış, yol ve diğer altyapının % 90’ı tahrip olmuş ve sağlık ile eğitim altyapısı büyük ölçüde yok edilmiştir.

İsrail’in askeri operasyonlarının ardından Gazze ekonomisi de tamamen çökmüş durumda.

Gazze’deki yıkımı bir fırsat olarak değerlendiren rapor, bölgede sivil bir yönetim kurulmasını ve kamu hizmetlerinin özel sektör mantığıyla yürütülmesini temel almakta.

Raporda, Gazze’nin ekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla üç temel sektörün geliştirileceği belirtilmekte:1. Yüksek Teknoloji ve Akıllı Devlet Modeli: Rapora göre Gazze’de yapay zeka ve robotik teknolojilere dayalı bir lojistik sistem geliştirilecek. E-devlet ve dijital ekonomi modeli kurulacak, tüm mali işlemler çevrim içi yapılacak.Nakit para, kredi kartı ve dış yardıma ihtiyaç duyulmadan, tamamen dijital bir finansal sistem kurulacak.2. Turizm: Gazze’nin batı kıyısında, yani Akdeniz sahilinde lüks oteller, restoranlar ve tatil tesisleri inşa edilecek. Doğu tarafında ise Çin Halk Cumhuriyeti tarzı 30 katlı yüksek konut blokları kurulacak. Özel araç kullanımını en aza indirmek için yer üstü raylı sistem inşa edilecek. Kentteki tüm enerji ihtiyacı 0 güneş enerjisiyle karşılanacak.3. Tarım: 2005’te İsrail’in çekilmesinden önce Gazze’de bulunan geniş seralar ve ihracata yönelik tarım sektörü yeniden canlandırılacak. Modern seracılık ve sürdürülebilir tarım yöntemleriyle Gazze’de kendi kendine yeten bir tarım ekonomisi oluşturulacak. Gıda güvenliği sağlanarak, bölge halkının temel ihtiyaçları karşılanacak.

Bütün bunlara ek olarak, proje, tümü yapay zeka tarafından izlenen bir havaalanı ve liman inşa edilmesi, bölgenin enerji ve temiz su ihtiyacını........

© Serbestiyet