Babaların çocukların hayatındaki yeri nedir? Bu yer çocukların psikolojik ve sosyal gelişimine nasıl etkide bulunur? Son 30 yıl içinde babalar ve çocuklarının ilişkisini inceleyen araştırmacıları çokça dinleme fırsatı buldum, araştırmalarını öncelikle okudum. Ülkemizde AÇEV’in öncülüğünde gerçekleşen baba destek programlarını yürüten grup liderleri ve katılımcılarla değişik kentlerde tanışıp konuştum. Araştırmaları ve izlenimlerimin özetini sloganlaştırılayım desem, “Büyümek babasız olmaz, olsa da zor olur” cümlesini kurarım. Her sloganlaştırma ile artan hata payını unutmadan, neden böyle düşündüğümü açıklayayım.

Babasız büyümek deyince babanın çocuğun büyümesi boyunca fiziki yokluğundan ziyade psikososyal yokluğunu kastediyorum. Baba destek programlarının özünü de babaların çocuğun hayatındaki psikolojik etkilerini güçlendirmek oluşturuyor. Babanın çocuğun hayatında ve bakımında erkenden yer aldığı durumlarda, o andaki etkileşimin güzelliği ve keyfinin ötesindeki kazanımlar çocukla ömür boyu kalıyor.

Yüz ailenin bebeklikten ergenliğe takip edildiği bir çalışmada (Feldman ve ark. 2013) baba ile ilişki kalitesi oranında çocuğun sosyal yetkinliği artıyor. Sosyal yetkinliği artan çocuk ‘sorunları başkalarına saldırarak çözmek’ yerine ‘müzakere’ yollarını kullanıyor. Çocuğun müzakeresi ne olur demeyin, nazlanmaktan tutun açıkları yakalayıp mahcup etmeye dek uzanan ‘sosyal davranışlar’ karşıdakine zarar vermeksizin hakkını alma araçları olarak görülebilirler. Başkasına zarar vermemeyi ve kendi haklarıyla başkalarının hakları arasındaki dengeyi kurmayı öğrenmek için baba ile zaman kurmak yetecekse, bütün babalara bunu bir mecburi hizmet olarak koyalım diye düşünüyor insan. Sadece babalar bebeklerle ve küçük çocuklarla ne yapacağını........

© Şalom