Bundan 2 yıl önce, Binyamin Netanyahu hükümetinin ‘yargı reformu’ adı altında İsrail hukuk sistemini, yürütmenin keyfine göre kontrol etmesini hedefleyen girişimlerine karşı İsrailliler, Tel Aviv başta olmak üzere ülkenin birçok şehrinde iktidarı protesto etmeye başladı. İsrail toplumunun demokratik tepkisinin güçlü olduğu bu protestoları sırasında, ben de gerek Şalom, gerekse diğer basın ve medya organlarında yazılarım ve yayınlarımla konuya ilişkin naçizane tespitlerimde bulunmuştum. 7 Ekim 2023’teki Hamas-İsrail çatışmasından sonra, hükümetin ‘yargının kolunu kanadını budama’ girişimlerine duyulan tepkiler rafa kalkmış gibi gözükse de İsraillilerin, ülkenin yargı kurumları ve hukuk sistemine yönelik, iktidarın eylemlerini yakından takip ettiği su götürmez bir gerçektir.

Yürütme, Yargıyı Denetlemek İsterse…

Şalom’da 1 Mart 2023 ve ‘İsrail Hukuku Yol Ayrımında’ başlığındaki yazımda, protestoların en hararetli olduğu günlerde şu ifadelere yer vermiştim: “Demokratik hukuk devleti teamüllerinden ödün vermeyen ülkelerden ne beklenir? Elbette yargı erkinin, yürütme erkinin (idarenin) eylem ve işlemlerini yargı denetimine her daim açık hâle getirmesini zorlaması ya da yargının yürütme üzerindeki faaliyetlerini denetlemesine olanak sağlamasıdır. Tekrarlıyorum, ‘yargının yürütmeyi denetlemesi…’ Ancak, İsrail’in aşırı sağ iktidarı ise ‘yargı reformu’ olarak kamuoyuna sunduğu bu pakette, neredeyse ‘yürütmenin yargıyı denetlemesi’ ve yargı üzerinde dominant bir yapıya olanak sağlayacak bir politika güdüyor.” İşte, iki yıl önceki bu tespitlerim, esasında, İsrail’de demokrasi ve hukuk devleti ilkesine inanların da tepki verdikleri ana konuydu. İktidarını sağlamlaştırmak ve bu uğurda devletin yargı sisteminde, yürütmenin çıkarını öne alan bir değişikliği hayata geçirme hedefindeki Netanyahu hükümetine karşı öfkenin merkezi, yürütmenin yargıyı denetlemesi amacını güden her türlü eylemleriydi.

İsrail, ‘Tutarlılık ve Çelişkiler’ Ülkesidir

İsrail’deki bu demokratik toplum duyarlılığı ve refleksini, iki yıl sonra aynı konular etrafında........

© Şalom