Birincisi, denilebilir ki, fıkıh mezheplerine göre bir veli küçük yaştaki kızını evlendirebiliyor. Buna nasıl cevap verilebilir?

Evet, Fıkhî mezheplerde böyle bir görüş vardır. Fakat bu da bir zaruret hali olarak kabul edilmiştir. Eğer adil, akıllı ve sosyal zekâya sahip olan bir baba kızının geleceğini ancak böyle erken bir nikâhta görürse bu takdirde kızını evlendirebilir. Fakat bu cevaz, velinin adil, akıllı ve kızının menfaatini düşünecek kadar sosyal zekâya sahip olması şartına bağlıdır. Eğer veli, çocuk yaştaki kızını, husumet sebebiyle, ya da kızı karşılığında yoksulluktan kurtulmak amacıyla veya ahlaksız ve dini yaşayışı zayıf olan birisiyle para karşılığında evlendirir de, çocuğun geleceği tehlikeye girerse o nikâh geçerli olmaz. Nikâh yapılsa bile nikâh akdi fasittir ve hâkim o nikâhı fesheder.

Bununla beraber, durum ne olursa olsun, bugün mutlak olarak mezheplerin bu görüşüne göre hareket edilemez. Çünkü zaman zaman İmamların verdikleri bazı fetvalar, daha sonraki zamanlarda örfün değişmesiyle geçerliliklerini kaybedebilir. Dolayısıyla mezheplerin, “çocuk yaştaki kızlar, velilerinin izniyle evlendirilebilir” şeklindeki fetvaları, günümüz için müftabih olamaz; yani o görüşle fetva verilip küçük yaştaki kızlar evlendirilemez. Hele bu fitne zamanında, çocuk yaştaki insanların geleceği, şahsi menfaatini her şeyin önünde tutma istidadında olan bir kısım babaların iki dudağı arasına bırakılamaz.

Günümüzde buna benzer, geçerliliğini kaybeden başka fetvalar da vardır: Nitekim bir adam birisine borç para verse, borçlu adam borcunu ödemeyi 30 yıl geciktirdikten sonra ödemek istiyor. Bu arada para birkaç kez enflasyona da uğramıştır. Acaba böyle bir adam borcunu ne şekilde ödeyecektir? Hanefi Mezhebinin büyük imamlarından ve Hz. Ebû Hanife’nin (ra) talebesi olan İmam Ebû Yusuf’a göre eğer ülkenin parası zaman içinde kesâda, yani enflasyona uğramış ise, o para ülkenin değerli mallarından birisine göre değerlendirilir. Mesela altına göre hesap edilir ve borç bu şekilde ödenir. Fakat İmam Şafiî’ye (ra) göre devlet o parayla alış-veriş yapmayı iptal etmiş olsa bile alacaklı adam ancak verdiği parayı alabilir. Fazla alırsa faiz almış olur.[1]

Görüldüğü gibi İmam Şafiî’nin (ra) bu görüşü, paranın sık sık enflasyona uğradığı günümüzde hiçbir zaman müftabih olamaz. Çünkü bu durum, alacaklının mağduriyetine yol açar. İşte velinin çocuk yaştaki........

© Risale Haber