Sözlükler “Kadir” (kadr) kelimesini “hüküm, değer, şeref, güç, yücelik” gibi manalarla izah eder. Dinî ıstılahta ise “Leyletü’l-Kadr” tabiriyle, Kur’ân-ı Hakim’in indirildiği gece olarak kullanılır. Kadir veya Arapçası القدر “el-Kadr” olan 97. sûrede, Kur’an’ın Kadir gecesinde indirildiği ve o gecenin “bin aydan hayırlı” olduğu bildirilir.

Beyanı mucize olan yüce Kitabın, “O gece melekler ve ruh (Cebrail), Rablerinin izniyle her bir iş için iner dururlar. O gece tan yeri ağarıncaya kadar selam (esenlik) doludur.” diye o gecenin özelliğini ve o gecede olanları/olacakları beyan ettiği bu müstesna zamanın içinde olabileceği ramazan ayının son on gününe girildiğinde Zat-ı Risalet Peygamber Efendimiz kıymet verip itikafa çekilir, gecelerini ibadet, dua, istiğfar ve zikirle geçirir, ailesini de uyanık tutarmış. Ardından sahabeler, asırlardan beri bütün evliya, asfiya, muhakkikler olmak üzere, ümmet, o mübarek gecenin feyiz ve bereketinden, maddî ve mânevî ikramlarından istifade etmeye gayret etmişler.

Zemahşerî ve Fahreddin er-Râzî gibi bir kısım alimler, Kadir gecesinin kesin olarak bilinmemesinin hikmetine ilişkin “gecenin feyzinden istifade etmek için hangi gün olduğu hakkında kesin bilgi olmayışının, içinde olabileceği gecelerin değerlendirilmesi bakımından daha uygun olduğunu” ifade etmişler. Devamla, şayet Kadir gecesi net olarak bildirilseydi, müslümanların sadece o geceyi ihyâ etmekle yetinebilecekleri, halbuki bu belirsizlikten dolayı müminlerin Kadir gecesini idrak etme ümidiyle ramazanın bütün gecelerini ibadet şuuruyla ihyâ etmeleri icap edecekti ki zaten müminden istenen de budur.

Er-Razi, Kadir Sûresinin tefsirinde, “Kadir gecesinin saklanmasının hikmetlerinde birisinin de insanların ona bilerek saygısızlık yapmalarının, bildikleri halde değerlendirmeyerek İlahi sırra saygısızlık göstermelerinin önüne geçmek” olduğunu ifade eder. Belki de bilerek veya bilmeyerek o geceye tâzimde aşırıya kaçmaları önlenmiş olur. Kimbilir, hikmetinden sual olunmayanın iradesi nedir, başka ne sırları ve hikmetleri vardır?..

Meleklerin ve Rûh’un (Cebrail), Rablerinin izniyle yeri ağarıncaya kadar her bir iş için yeryüzüne inip inip durduğu, sabahına kadar selâm ve esenlik dolu olan o mübarek gece hangi gecedir acaba? Müslim’deki bir hadis........

© Risale Haber