Üstad, Rusya'daki Bolşevik İhtilali karışıklıklarından istifade ile, bir yolunu bulup bulunduğu esir kampından firar ediyor. Rusça bilmemesine rağmen, bir inayet-i İlâhi ile Avrupa üzerinden İstanbul'a ulaşıyor. İstanbul'da da mütâreke yıllarıdır. Şartlar çetin, mücadele keskindir. İngilizlerin sinsiliğini ve meş'umiyetlerini "Hutuvat-ı Sitte" adlı eseriyle açık ettiği ve onları etkisizleştirdiği gibi; önemli devlet adamları ve edipler ile de görüştüğü yıllardır.

Yine aynı dönemde Beykoz'da iki katlı bir evde ve daha başka mekânlarda, zaman zaman kalmakta özellikle Mesnevi'de neşredilen risaleleri kaleme almaktadır. İşte, aslı Arapça olan ve sonradan kendisinin Türkçeye çevirdiği bu risalelerden biri de Mesnevi'de Zühre, Lem'alar'da 17. Lem'a olarak yer verilen 15 Nota'dan ibaret olan risaledir. Hele, bu risalenin her bir meselesi önemli bir hakikatin manifestosu niteliğindeki beş meseleli 13. Nota'sı var ki her daim müracaat ettiğim kısımdır. Serlevhalık cümlelerin geçtiği bazı kısımlarını ise, başka bir yazının mevzusu yapmaya çalışacağız inşallah.

İşte, bu Notalar Risalesinin kısa, bir paragraflık, üzerinde durulup tefekkür edilmesi gereken "İkinci Notası" var ki şirkin de küfrün de kökünü kesip atıyor. Bu notayı hatırlamamıza ise, Mesnevi'nin sonlarındaki Nokta Risalesini okurken orada kör, şuursuz, basit ve camid sebepler ve mahlûkların zaten kendileri de mahlûk oldukları için, herhangi bir icat kabiliyetlerinin olmadığını anlatan, yine basit ve kendileri de mahlûk olanlar için kullanılan "imkânatından evleviyetleri olmayan esbap" cümlesi vesile oldu.

Kendileri de mümkün, yani var veya yoklukta kalmaları eşit. Var olması için, bir müreccihe, tercih edene muhtaç, yani evleviyetleri yok, ezelî değil bu varlıklar. Bir kitap veya mektup düşünün. Orada geçen kelimeleri, bir önceki kelimeler yazmış olsun. Bu mümkün mü? Mümkün değil. Öyle de sebeplerin de biri, birinden önce olmuş, varlık sahasına çıkmış ama neticede o da var olmaya muhtaç. Bir tercih neticesi olarak var olmuş. Var........

© Risale Haber