İlim, zihin çalışması ile hâsıl olan bir nurdur. İnsanın zihni, Allah tarafından hakkı ve hakikati kabul edip tartabilecek temel kurallar ve disiplinler ile hazırlanmış. Mesela 4 kg’lık bir yükü kaldıran bir çocuğun 400 gramlık bir yükü kaldırabileceği zihin konusunda temel bir anlayış ve seziştir. Aksine bir iddia zihne saçma gelir. Mesela mum ışığının zayıflığı ve sönücülüğü; güneşin ise köklü ve kalıcı bir ışık kaynağı oluşunu gördükten sonra birisi dese ki: “Sahabelerin imanı, güneş gibi; bizimki ise, mum ışığı gibidir.” Zihin buradan sahabelerin neden daha üstün, kıymetli ve makbul olduğu sonucuna hemen gidebilir. Zihnin bu yapısı onu hakka ve hakikate açık, deliller ve sağlam ispat unsurlarıyla yürüyen, büyüyen ve yükselen bir kartala dönüştürür.

Âdetullahın akış tarzı bu ki, tefekkür araştırma ve inceleme olmadan kişide ilim olamaz. Peygamberler ve veliler gibi istisnalar hariç… Bir hadis-i şerif bir şey hakkında ilmin 3 kanalla olacağını bildirir: “Göz, görecek; kulak, işitecek veya kalbe, hutur edecek…”[1] Peygamberlerin aldığı vahiy, velilerin aldığı ilham kalbe doğan, akan ve inen birer bildirimdir. İlâhî ilmin kudsiyet ve nurânîlikle bir kulun dünyasına açılışıdır. Normal insanlarda ise ilim, gözün hazır anda gördüklerine, kulağın ise geçmişten aktarılanlardan duyduklarına dayanır. Yazılan kitaplar, atasözleri, deneyimler geçmişin gelecekle konuşmalardır. Göz ve kulakla hafıza deposuna alınan malzemeler eğer zihin tarafından işlenmeye başlarsa kişi ilim, hakikat ve nur yoluna girer. “Zihin eğer bir mevzuda hiç çalıştırılmamış ise kişi o konuda zifiri karanlık içinde demektir. O şey kişi için mutlak meçhuldür. Mutlak meçhulü talep ise muhal ve imkânsızdır.” (Ta’likat)

Kişinin tefekkürüne göre o mevzuya dair zihin denilen gökyüzünde önce yıldızlar doğar; daha sonra dolunay belirir; en sonunda ise güneş ortaya çıkar… Yıldız, marifet sahiplerindeki seviyedir; dolunay, ilim sahiplerinde bulunur; güneş ise yaşanmış ilim yani hikmet sahiplerinde görünür. Üstad Bediüzzaman tefekkür derecesine göre kişinin elde edeceği ilim mertebesini ve her........

© Risale Haber