Değerli dostlar! Bediüzzaman Said Nursi’nin hayatında yer tutan en önemli mekânlardan biri de Horhor Medresesi’dir. Üstad, bu medresede yüzlerce talebe yetiştirmiş, bu talebeler iman, Kur’an, vatan yolunda unutulmaz hizmetler yapmışlardır.

Horhor medresesinin iki dönemi vardır. İlki 1897-1907 arası, ikinci dönemi de 1912-1914 yılları arasındadır. Medresede kalabalık bir öğrenci grubu ders almıştır. Veysel Aydeniz, Müküslü Hamza’ya dair yazdığı kitapta bir yerde “Said Nursi bu medresede 200 öğrenciye ders vermiştir”1 derken, Abdülmecid Nursi ile ilgili dipnotta ise, “Abdülmecid Nursi, 1900 yılında Van’a giderek Horhor Medresesinde 400 öğrenciyle birlikte dört yıl ders görür”2 bilgisini vermiştir.

Üstad, 1897 yılında Vanlı Hasan Paşa’nın davetiyle Van’a gelir3. Van’a ilk gelişinde Vali Şemsi Paşa’nın konağında ikamet eder. Daha sonra Şemsi Paşa Van’dan ayrılıp yerine 1898 yılında İşkodralı Tahir Paşa atanınca, Bediüzzaman’ı konağına alır. İrfan seviyesi yüksek ve zengin bir kütüphanesi olan paşa bunu Bediüzzaman’ın istifadesine sunar.4 İlmî münazaraları çok seven bu zat, merhum Molla Abdülmecid Efendi'nin anlattığına göre; her akşam ehl-i ilim ve muhtelif meslek muallimlerini konağına toplattırıp, ilmî, içtimaî mes'eleler üzerinde münazaralı sohbetler tertib ettirirmiş.

Bu mevzuyu Bediüzzaman'ın küçük kardeşi Molla Abdülmecid Efendi'den dinleyelim: "Van Valisi Tahir Paşa'nın her gece aleddevam yapılan ilmî münakaşalarda, bilhassa fünun-u cedide (yeni çıkan fenler) mes'elelerinde hasıl olan mecburiyete binaen, Bediüzzaman mekteb fenlerine de çalışarak, iki hafta zarfında lise muallimliği yapacak seviyede malûmat sahibi olmuş ve fennî münakaşalarda imtiyaz kazanmıştır.”5

Bediüzzaman, Tahir Paşa konağında, Bitlis’te ezberlediği kırk kitaba ek olarak elli kadar metin kitabı daha ezberledi. Bu kitaplara sadece dini değil, fenni, felsefi, tarihi, edebi kitaplar da dahildir.6 Bediüzzaman bundan sonra Tahir Paşa’dan bir medrese açmasını talep eder, Paşa bu teklifi kabul eder. Üstad, Paşa’dan daha önce var olup, tahrip olan Horhor Medresesini yeniden yaptırıp hizmetine vermesini ister. Paşa da bu teklifi Üstad’ın aralarında husumet bulunan Şeker Paşa ile Miran Aşireti reisi Mustafa Paşa’yı barıştırması şartıyla kabul eder. Üstad paşaları barıştırır. Tahir Paşa kısa sürede medreseyi yaptırıp Üstadın hizmetine sunar.7 Yazar Şakir Diclehan, Horhor Medresesinin 1898’de açıldığını belirtir.8

(Van kalesi ve Horhor medresesinin yeninden yapılan hali)

Bediüzzaman, Horhor medresesinde farklı bir eğitim metodu uygular. Horhor Medresesinin Gazi kahramanlarından, Müküslü Hamza........

© Risale Haber