Erzurumlular ve İdeal Müslüman Toplumun Portresi

Alvarlı Efe’nin Erzurum temalı şiirlerinde, Erzurum halkı örnek bir Müslüman topluluk olarak tasvir edilir. Efe, Erzurumlu’nun sahip olması gereken faziletleri bir bir sayarak adeta ideal bir İslam toplumunun portresini çizer. Özellikle “Erzurum Destanı”nın dizeleri, geçmişten bugüne Erzurum insanının erdemlerini hem övgü hem de öğüt mahiyetinde sıralamaktadır.

Evvela, şiirde Erzurumlunun cesaret ve kahramanlığı vurgulanır: “Gayret şecaatli erler var idi” dizesi, Erzurum’un yiğit ve gayretli erlerle dolu olduğunu söyler. Nitekim Erzurum tarihi, Rus işgali ve Birinci Dünya Harbi yıllarında sergilenen kahramanlıklarla doludur; Alvarlı Efe de bizzat bir milis kuvvetiyle düşmana karşı mücadele vermiştir. Şiirde geçen “Nisâsı ricâli hayâdâr idi” ifadesi ise iffet ve hayâ erdemine dikkat çeker. Kadını erkeğiyle Erzurum halkının hayâ sahibi olduğunu belirten bu mısra, toplumun ahlâkî temizliğini ve edep duygusunu yüceltir. Devamında gelen “Edeblü erkânlı bir diyâr idi” dizesi de aynı temayı sürdürür: Erzurum, edep ve erkân sahibi insanların diyarıdır. Burada erkân, görgü kurallarını ve toplumsal nizamı ifade eder. Yani Efe, Erzurum toplumunu terbiyeli, saygılı, düzen sahibi bir toplum olarak betimlemektedir. Bu tasvir, İslam’ın öngördüğü güzel ahlakın ete kemiğe bürünmüş hali gibidir. Alvarlı Efe’nin ifadesiyle Erzurum, “edepli, erkânlı bir yer” olduğu için geçmişte “herkes tarafından bilinen, sevilen, sayılan şöhret sahibi büyük zatlar” da yetiştirmiştir. Şiirde öne çıkan bir........

© Pusula Gazetesi