TÜİK’in 2024 Hanehalkı Bütçe Araştırması’na göre, konut ve kira harcamaları Türkiye genelinde aile bütçelerindeki en büyük kalem haline geldi. &’lık payla ilk sırayı alan kira giderlerini, #,6 ile ulaştırma ve ,1 ile gıda harcamaları izledi. Gıda, uzun yıllardır ilk sıralarda yer alırken üçüncülüğe gerileyerek dikkat çekti.

Alt gelir grubu kiraya ve gıdaya çalışması siyasette de etki yaratıyor. En yoksul ’lik kesim, bütçesinin 8,4’ünü kiraya, 3,7’sini ise gıdaya harcadı. Bu iki kalem toplam harcamalarının r,1’ini oluşturdu. Buna karşın, en varlıklı ’lik kesim ulaştırmaya en çok harcamayı yaparken, eğitim, sağlık ve eğlence gibi alanlarda toplam harcamaların çoğunu yine bu kesim üstlendi.

Yüksek reel faiz ikinci kesimin varlığını artırma yönünde etki yaratarak iç talebi destekliyor. Yüksek enflasyon ise ilk gelir grubunun temel ihtiyaçlarını toplam içindeki payını iyice yükselterek yaşam krizi yaratmaya devam ediyor.

TÜİK verisinden bir önemli sonuç da gelir dağılımı açısından çıkıyor. En zengin ’lik kesim toplam tüketim harcamalarının G,7’sini yaparken, en yoksul ’nin payı sadece %5,6’da kaldı. Gelir dağılımı uçurumundaki derinleşmeyi görmemek mümkün değil.

2024’te hane başına ortalama aylık harcama 45.344 TL’ye, fert başına ise 23.558 TL’ye yükseldi. Bu rakamlar, bir önceki yıla göre sırasıyla � ve % 88,2’lik artışla resmi enflasyonun çok üzerinde.

Maaşlı kesim harcamalarının $’ünü kiraya ayırırken, girişimci gelirli haneler ulaştırmaya daha fazla harcama yaptı. 2023’e göre hem kira hem gıda hem de ulaştırma kalemlerinde artışlar yaşandı.

Sonuç olarak, konut kiralarının etkisiyle gıda harcamaları geri planda kalırken, gelir grupları arasındaki tüketim farkları derinleşti ve temel ihtiyaçlara erişim özellikle düşük gelirli kesimler için daha da zorlaştı.

Mayıs ayında TÜFE enflasyonu %1,5 ile beklentilerin (%2,17) çok altında açıklandı. Yİ-ÜFE enflasyonu ise %2,48 ile oldukça yüksek. Üretici fiyatlarının yukarı çıkma nedeni enerji fiyatlarındaki aylık %8’lik zıplama. İç talebin yavaşlaması ÜFE’den TÜFE’ye........

© Para Analiz