Müfredat: Okullar neler okutuyor?

Seneler’deki kızımızın okul günlerine dönüyorum: “Müfredat değişmezdi, orta birde Molière’in Zoraki Tabip’iyle orta ikide Scapin’in Dolapları, ardından Racine’in Davacılar’ı ve Victor Hugo’nun “Les pauvres gens” şiiri, orta üçteyse Corneille’in Le Cid’i vd. “

.

Molière’in oyunları, Osmanlı coğrafyasında 19. yüzyıldan beri çok sık sahnelenen, bilinen oyunlar. İlk, ortaokul ve lise yıllarımızda, okul müfredatında Molière okuyup okumadığımızı hatırlamıyorum. Fakat şehir tiyatroları afişlerinde sık karşılaşırdık.

Racine ismi de Osmanlı aydınları için tanıdık bir isim. Hatta Ahmed Midhat Efendi’nin bir oyunu ile Racine’in Phedre oyunu arasında ciddi benzerlikler olduğu ileri sürülür. Aydınların Fransızca etkisi altında olduğu dönemler.

Victor Hugo denildiğinde ise aklıma Namık Kemal gelir. N. Kemal’in, Victor Hugo’dan derin etkilendiği yazılır. Muhtemelen başka Osmanlı aydınları da Hugo’dan etkilenmiştir.

Corneille’in Le Cid’i dahil, bu oyunlar 17. yüzyıl’da yazılmışlardır. Belki de bu konuya, “Kanonlar nasıl uzun ömürlü olabiliyor? Okul müfredatlarının bu uzun ömürde ne gibi bir payı olabilir?” soruları ile yaklaşmam gerekir.

“Ödül töreninde, dereceye girenlere Mermoz, Leclerc, de Lattre de Tassigny, Lyautey gibi havacılığın öncülerinin, generallerin, sömürgecilerin kahramanlığını yücelten kitaplar takdim edilirdi armağan olarak. Gündelik hayattaki yiğitlikler de görmezden gelinmezdi, ‘modern dünyanın maceraperestleri’ (Péguy) aile babaları, ‘sıkıcı ve sıradan işlerle geçen mütevazı hayat’lar (Verlaine) da takdir edilmeliydi.”

Yerinde bir hatırlama mı emin değilim ama geçen yüzyılda, Düzene uygun kafalar nasıl oluşturulur? adlı bir kitap okumuştum. (E. A. Rauter, çev. Merlin Ecer, Gözlem Yayınları, 1976) Kitabın ana fikri, “Okulda insanlar imal edilir. Bu insan yapma sürecine eğitim denir” idi. Bu ana fikir doğrultusunda, Seneler romanında, okulda neler okuduklarını anlatan paragrafın Türkçesini yazmayı deneyeceğim.

İlk ve ortaokulda roman okumazdık. Divan şiiri........

© P24