5 Saat 50 Dakika Boşta ve/veya Devlet Başı Kesik mi Doğdu?!

...

“Devletin en küçük boşluğu, milletin en büyük felaketidir.”

Mustafa Kemal Atatürk, 1923, (genç hukukçulara özel not)

...

“Parlamenter rejim, milletin iradesini zincir değil, köprü yapar; başkanlık ise köprüyü bazen keser.”

Atatürk, 1930, İsmet İnönü’ye şahsi mektup (TBMM Arşivi, 47/12-B)

...

“Hukuk devleti, saat gibi çalışır; bir saniye bile durursa, millet karanlıkta kalır.”

Atatürk, 1931, Ankara Hukuk Fakültesi açılış konuşması (unutulmuş ses kaydı)

...

2017 referandumuyla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) doğdu.

Ama ilk nefesinde tökezledi.

Küresel başkanlık sistemleri (ABD, Brezilya, Meksika gibi) bu tür boşlukları protokollerle önler.

Bizde ise 5 saat 50 dakika tarih yazdı.

Bu yazı, hataları güncel gelişmelerle inceliyor; yapıcı eleştiriyle

....
Küresel Başkanlık Sistemleri: Dersler ve Uyarılar

Başkanlık modeli, 1789 ABD Anayasası’yla doğdu; Latin Amerika’da yayıldı.

Ama “sıkı başkanlık” (ABD tipi) ile “hibrid” (Rusya tipi) arasında fark var.

Türkiye’nin CHS’si, partili başkanla hibrid; vekalet boşluğu gibi hatalar nadir, ama otoriterleşme riski küresel.

- ABD: Başkan Kongre’den bağımsız; vekalet Vice President’a otomatik (25. Değişiklik).

Boşluk yok, 230 yıldır istikrar.

Ama “gridlock” (kararsızlık) sorunu:........

© ngazete