Arktik Okyanusu veya Kuzey Buz Denizi üç kıtanın birbirine en yakın olduğu, buzullarla kaplı 27 milyon km2 lik bir alan. Bölgenin kıyıdaş ülkelerine Arktik altılısı deniyor. Bunlar ABD, Danimarka, İzlanda, Kanada, Norveç ve Rusya. Bölgedeki uzlaşmazlıkların geçmişi 20. yüzyılın başına kadar gitmekle birlikte kıyıdaş ülkeler, 1982 tarihli BM Deniz Hukuku sözleşmesine göre karasularını, kıta sahanlıklarını ve Münhasır Ekonomik Alan(EEZ) sınırlarını belirlemiş bulunuyor. 1982 den bu yana en büyük değişiklik Sovyetler Birliğinin çökmesi. Tabii bu Arktikteki en uzun kıyı şeridinin yüzde 53 lük bir payla Rusya’ya ait olması gerçeğini değiştirmedi. Sonra sırasıyla Kanada, Grönland nedeniyle Danimarka, İzlanda ve Norveç geliyor. Arktik Okyanusa kıyısı olmayan Finlandiya ve İsveç’in bölgede komşularının çıkarlarını desteklemekten öte iddiaları yok. ABD nin Arktik kıyısı ise 30 Mart 1867 da Rus Çarından 7.2 milyon Dolara aldığı Alaska kıyıları ile sınırlı[1]. Sürdürülebilir çevre ve iklim değişikliği tartışmaları, 1992 den itibaren bölgenin önemini yeni bir düzleme taşıyınca, eriyen buzullar nedeniyle çevreye yayılan mikro organizmalar kadar, erişilebilirliği artan nadir mineraller ilgi odağı oldu. Ayrıca küresel ticaret açısından kısa ve alternatif ulaştırma yolu olarak hem bölge, hem de bölge dışı aktörlerin, bu zengin coğrafya ile ilgili gizli veya açık emellerini ortaya çıkardı. 1996 da Ottowa Deklarasyonu ile Arktik konseyinin kurulması, Avrupa ve Asya’dan 14 ülkeyi gözlemci statüsüne yükseltince, Arktik Okyanusu daha fazla ülkenin merceğine takılmaya başladı. Bunlar arasında Suudi Arabistan gibi petrol ve doğal gaz zengini ülkelerin de olması ilginç değil mi? Tabii dünyadaki her ülkenin, kıyıdaşların kıta sahanlıkları dışında kalan uluslararası buzlu sularda hakkı var. Bölgede hala çözülememiş sorunlar mevcut. Ama şimdi Amerika’nın Danimarka’yı Grönland üzerinden NATO’nun bile engelleyemediği bir siyasi gerilime sürüklemesi ve beklenmedik bir psikolojik savaş söz konusu.

Kestirme Geçit, Zengin Mineral Yatakları

Bugüne değin temkinli bir işbirliği çizgisinde yürütülen ilişkiler Ocak 2025 den beri Trump yüzünden bir güç çatışmasına dönüştü. Öyle ki Trump, işi NATO ortağı Danimarka’yı, Grönland’ı ilhak etme........

© Muhalif