Ticaret savaşlarının tarifelerle hemen her ülkeye ve ürüne karşı tırmandırılarak günlük, hatta saatlik değişikliklerle sürdürülmesi, üstelik bir gaz verilip, bir frene basılan bir karşılıklı restleşme haline getirilmesi alışılmışın dışında bir gelişme. Uluslararası ticaretin, kurallarla değil müzakerelerle biçimlendirilmek istenmesi, Trump’ın 2016-2020 arasındaki başkanlığı döneminde de başvurduğu bir yöntem olduğu için yeni değil. Yeni olan açıklanan tarife oranlarının keyfiliğin yarattığı belirsizlik kadar, açıklanma şekli ve açık bir siyasi güç mücadelesi aracı halinde gelmiş olması. Sadece tarifelerin gündemde olması da işin ilginç tarafı. Oysa tarife dışı engellerin ticareti zorlaştırıcı, engelleyici, caydırıcı ve saptırıcı rolü çok daha önemli. Ayrıca sadece mal ticareti konuşulduğu için 1990 lardan itibaren dünya ticaretinde fevkalade önemli payı olan hizmet ticareti yokmuş gibi bir hava estiriliyor. Dış ticarette tarife ve tarife dışı engelleri üretim sektörleri talep eder. Tarım, tekstil ve benzeri işgücü yoğun sektörler çeşitli yöntemlerle koruma talep ederken, yüksek teknoloji kullanan ve çok uluslu şirketlerin bulunduğu sektörler, küresel ticarette engelsiz koşuyu tercih eder. Hizmet ticareti birçok alanda mütekabiliyet esası üzerinden yürütüldüğünden taraflar arasında müzakereleri gerektirir. Bankacılık ve sigortacılık bu sektörlere iyi birer örnektir. Öte yandan aynı anda işgücü hareketlerini gerekli kılan turizm, otel zincirleri, hukuk, muhasebe, denetim şirketleri ve uluslararası perakende ticaret, radyo, televizyon ve sağlık hizmetleri de hizmetler, karşılıklı ve yine mütekabiliyete dayanan müzakerelerle dünya piyasalarına açılır. Bunların dışında moda, sinema, televizyon programları ve müzik, çeşitli kotalara tabi olabilir. Ama fikri düşünce hakları gibi konular yanı sıra sınır aşırı deniz, kara, hava ve deniz yolu taşımacılığı, petrol ve doğal gaz boru hatları, elektrik, su ve silah, lisans ve patent ticareti anlaşmalar üzerinden yürütülen ticarete örnektir. Şimdi böylesine çoklu bir tabloda, sadece mal ticareti üzerinden yürüttüğü ve rüzgârın estiği yöne bağlı tarife savaşlarının ne kadar sınırlı ve sığ olduğu apaçık ortada. Trump’ın tarife takıntısına gelecek olursak.

Uluslararası Ticaretin Engelli Koşusu ve ABD

ABD kaynaklarının bolluğu ve çeşitliliği nedeniyle kendine büyük ölçüde yeterli olan nadir ülkelerden biri. İhracat ve ithalat toplamı olarak değerlendiren dış ticaret hacminin ABD GSYİH sı içindeki payının 2022 de yüzde 27.04, 2023 de ise yüzde 23.89 olması bunun göstergesi. Buna rağmen ilaç ve elektronik gibi ürünlerde dışa bağımlılığı var. Ancak........

© Muhalif