Kur’an’ın 7. sûresi olan A`râf, iniş sırasına göre 39. sûredir. Mekke’de inmiş olan bu sûrenin ayet sayısı iki yüz elli beştir. Cumartesi yasağını çiğneyenlere dair kıssanın yer aldığı 163.-171. ayet grubunun Medine’de indiğini söyleyenler vardır.[1] Kendisi gibi bir defada indirilen En‘âm sûresinde özlü biçimde ifade edilen bazı konular, A`râf sûresinde detaylandırılmıştır. Sözgelimi Hz. Âdem kıssası burada genişçe anlatılmış, diğer peygamberlerin ve ümmetlerinin kıssaları ayrıntılı olarak ele alınmış, onların helâk oluş biçimleri eksiksiz şekilde tasvir edilmiştir.[2]

A`râf sûresi, Mekke’de yani Müslümanların zor durumda olduğu bir dönemde inmiş olsa da “Ey insanlar!” (el-A`râf 7/158) hitabıyla bugünün insanına da yönelir. Bu sûrede anlatılanlar, yalnızca tarihte yaşanmış olaylar değildir. A`râf, bizi tarihle yüzleştirirken geleceğe hazırlayan bir bilinç suresidir. Ek olarak bu sûredeki kıssalar, duygusal, ahlaki ve entelektüel katmanlarla örülü hakikat inşalarıdır. Anlamlı tekrarlar, dramatik sahneler ve soru-cevap biçimleriyle metin, okuyucunun zihinsel katılımını sürekli kılar. Modern retorikte “hikâye anlatımıyla ikna”[3] diye adlandırılan bu teknik, bu surenin anlatı gücünde örneklenmiştir.

Sûre, adını cennetle cehennem arasında bir yüksekliğe işaret eden “a`râf” kelimesinden alır. Bu isim bile surenin konumunu sembolize eder: Karar ve ayrım yeri. O gün, cennetlikler ve cehennemlikler ayrıldığında bir grup insan a`râfta bekler; hem cenneti görürler hem cehennemi (el-A`râf 7/46-47). Bugünün insanı da benzer şekilde hayatla ölüm, hakikatle heva, imanla inkâr arasında a`râfta durmaktadır.

A`râf sûresi, bir yönüyle kıssalar anlatır; ama asıl amacı kıssaların içindeki evrensel mesajları çağlara taşımaktır. Hz. Âdem ile başlayan anlatı (el-A`râf 7/11), insanoğlunun yeryüzündeki ilk sınavını ve iblîsin (şeytan) saptırıcı yöntemlerini gösterir. İnsanın iç dünyasındaki çatışmaların en kadim örneği, iblîsin Âdem’e yaklaşımıyla başlar. Vesvese, yoldan saptırma stratejisi olarak burada çok yönlü bir ruhsal manipülasyon biçimiyle sergilenir. İblîs, insana........

© Mir'at Haber