Buzulların erimesiyle birlikte, gelinen durum doğrudan siyasi, ekonomik karar alma süreçlerini de şekillendiren bir başlığa evrildi. Artan erime, deniz seviyesinin yükselmesi ve permafrostun çözülmesi gibi fiziksel etkiler yoluyla Kuzey Buz Denizi yeni bir ekonomik kullanım alanına dönüşmeye başladı. Aynı zamanda Arktik üzerinden yeni deniz yollarının ortaya çıkması; doğal kaynaklara erişimin açılmasını ve yeni ticaret ve yatırım fırsatlarının da daha net görülmesini sağladı.

Peki, devletler bu süreci nasıl okuyor?

Bu dönüşüm, devletlerin ve yatırımcıların risk yönetimi yaklaşımlarını yeniden düzenlemesi anlamına geliyor. İklim kaynaklı hasarların küresel ticaret akışlarını nasıl etkileyeceği artık makroekonomik planlamalarının merkezinde yer alıyor. Kısa vadeli kazanç beklentileri ile uzun vadeli uyum ve maliyet azaltma önlemleri arasında yapılacak tercihler, hem bölgesel kalkınma yollarını hem de küresel finansal istikrarını hedefleyen stratejileri belirleyecek. Bu nedenle buzulların erimesi, çevresel bir sorun olmanın ötesinde, dünya dengelerini etkileme potansiyeli olan son derece önemli bir mesele halini aldı.

Buzulların erimesiyle birlikte kutupların yavaş yavaş ulaşılabilir bir hal alması gerek askeri, gerek enerji, gerekse ekonomik boyutlarıyla yeni bir dönemin habercisi konumunda.

Kuzey Kutup Dairesi üzerindeki bu geniş coğrafyada Kanada, Rusya, ABD, Norveç, Danimarka, İsveç, Finlandiya ve İzlanda bir yandan ortak iş birliği mekanizmalarını işletirken diğer yandan bölgesel nüfuz ve daha fazla söz hakkı elde etme mücadelesi yürütüyor. Diğer yandan yeni kara sınırları, kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölgeler, deniz hukuku gibi zorlu bir mücadelenin içindeki devletler “yeni komşularıyla” da ikili ilişkilerini güçlendirmeye çalışıyor. Öte yandan Çin ise bölge dışı bir aktör olarak bu rekabete daha fazla müdahil olma ve açılacak bu yeni alan üzerinden kendi küresel çıkarlarını koruma mücadelesi veriyor.

Şimdi bu sürecin dünya ticaretini nasıl etkileyeceğine bakalım.

Buzulların erimesiyle açığa çıkan Kuzey Deniz Rotası (KNR) ve Kuzeybatı Geçidi (KBG) gibi yeni koridorlar, Asya–Avrupa arası deniz taşımacılığında bir devrim potansiyelini içinde barındırıyor. Rusya’nın kıyıları boyunca uzanan KNR, Temmuz–Kasım aylarında buz kırıcı destekli seferlere izin veriyor. Kuzey Deniz Rotası........

© Milli Gazete