Tolstoy’un İnsan Ne ile Yaşar adlı muhteşem hikayesinde, biz ölümlülerin döne dolaşa istifade edeceği ölümsüz bir sahne var: Kendine kaban almak için kasaba yoluna düşen yokluk içindeki kundura tamircisi ve ustası kahramanımız Simon amansız bir tipiye yakalanır, ne yapacağını, nereye sığınacağını bilemez bir halde yola devam ederken önünde belli belirsiz bir karaltıyla karşılaşır. Karaltıya yaklaşınca bunun soğukta donmak üzere, çırılçıplak bir insan gövdesi olduğunu fark eder. Hepimizin bir musibetle ansızın karşılaştığında yaşadığı o keskin çelişkiyle yüzleşir: Adam orada, belki soğuktan donacaktır. Yaklaşıp yardım etmeye kalksa belki başına türlü işler gelecektir. Yan çizip yoluna devam etse hayatına bela bulaşmadan kaldığı yerden devam edecek ama bu kez de vicdanı ömür boyu peşini bırakmayacaktır. Sonunda merhametine yenilir, başına iş açma, umulmadık biçimde bir belaya bulaşma pahasına bu insana yardım etme kararı alır, kasabaya inip kaban almak bir yana, üzerindeki yırtık pırtık elbiseyi de bu çıplak adama giydirir, gerisingeri köye döner. Kapıda onu karşılayan karısı Maryona ilk şaşkınlığını atlattıktan sonra bu davetsiz misafiri başlarına bela ettiği için kocasına çıkışır ama çaresiz, evdeki son ekmek kırıntısını da onlara nevale yapar. Adının Mihael olduğunu öğrendiğimiz bu davetsiz misafir, zamanla Simon’un işlerine yardımcı olmaya başlar ve onun en azından bir süre ekonomik gidişatına olumlu anlamda yardımcı olur.

Aradan birkaç yıl geçtikten sonra yaşadıkları alçak tavanlı, bakımsız eve dış görünüşünden, tavırlarından zengin olduğu anlaşılan kibirli, son derece bakımlı, güçlü kuvvetli, tabiri yerindeyse zebellah gibi bir adam gelir ve emredici bir edayla kendisine bir çizme sipariş eder. Çizmenin en geç ertesi güne hazır olması, hiçbir parçasının heba edilmemesi gerekmektedir. Deriyi artık büsbütün ustalaşmış çırağı Mihael’e havale eden Simon, eve döndüğünde gözlerine inanamaz: Çırak o güzelim deriden bot yerine terlik imal etmiş, vaziyeti müşkül hale getirmiştir. Çünkü bu zengin adam gürleyerek derinin en küçük bir........

© Milat