Her gezegen kendi atmosferini üretir. Her atmosfer, doğasına uygun havayı üfler, o hava, o gezegenin mayasını biçimlendirir. Pluton karartır, Mars yakar, Uranüs üşütür, Dünya yeşertir. Değişimi sağlayan şey, mevcuda dışarıdan, olmayanın eklenmesi değil, karşılıklı aynalardır. Doğa eyleyişe, eyleyiş doğaya nüfuz eder. Tekrar, zamanın omurgası, vazgeçilmez ritmidir. Fark ise onun kırılma anlarında meydana gelir ama bir yerde, bir şekilde tekrara dahil olur. İnsan doğası da böyledir. Neyi içine alırsa onun tortusunu dışarı atar. Neye dokunursa onun şeklini alır. Neyle temas kurarsa onun tarafından belirlenir. Havuç yerseniz teriniz turuncu kokar. Pasa dokunursanız deriniz grileşir. Siyanür varoşunuzu dondurur, kötülük ruhunuzu kirletir, hiçlik bilincinizi pelteleştirir. Böyleydi, böyledir, böyle olmaya devam edecek.

Gezegenler gibi devletler de kendi atmosferleri tarafından belirlenirler. Her devletin teneffüs ettiği hava onu oluşturanların doğasından izler taşır. O iz, bir zaman diliminden diğerine, birinden ötekine yer değiştir ama mahiyet neredeyse aynı kalır. Devrimler mutlak kurtuluş değil, yozlaşmaya aday farklardır ve ne yapar eder, sonunda tekrara dahil olurlar. Dolayısıyla bozuluşun mayası yeşertinin tam içinde durur, sırasını bekler, vakti gelince ortaya çıkar, önce duraklatır, donuklaştırır, sonra çözer, dağıtır ve yok ederek yeni yeşertinin önünü açar. Devrimler mutlak çözüm olsa yenilenmez, yozlaşma devirlerinde yeni devrimlerin ortaya çıkmasına yol açmazdı. Burada önemli olan yeşertiyi sonsuzlaştırmak, erdemi/olgunlaşmayı/mükemmelliği dondurarak süreklileştirmek değildir. Onun imkanlarını genişleterek geniş zamanlara yaymak, onu her durumda çürümenin önüne koymak, genel geçer hale getirerek çürümeyi büzüştürmek, daraltmaktır. Karanlığın yok edilmesine gerek yok. Işığa duvar örmediğimiz, önüne engel koymadığımız sürece onun geri çekileceğini biliyoruz. Üstelik ışık kadar karanlığa, iyilik kadar kötülüğe, sıhhat kadar hastalığa, yeşermek kadar çürümeye de ihtiyacı var hayatın. Suyun oksijen kadar hidrojene de ihtiyaç duyduğu ortada. Burada, birinin yok........

© Milat