menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Tarık Çelenk yazdı: Körfezleşmek

17 8
27.11.2025

Son dönemde gündeme taşımaya çalıştığım ve kitabıma da başlık olan “Açık ve Gizli Köylülük” tartışması, beklenenden çok daha geniş bir ilgiyle aydın çevrelerin gündemine oturmuş durumda. Bu ilgiyle birlikte hakikate temas eden değerlendirmeler kadar, tepki refleksiyle yapılan yüzeysel ve öfkeli yorumlar da geliyor. Bu tepkilerden benim için ilginç olan bir örneği, muhafazakâr camianın maruf itibarı yüksek bir akademisyeninin, kitabım ve kavramsal çerçevem hakkında İbn Haldun ve Farabi perspektifinden kaleme aldığı nitelikli eleştiriydi. Ancak durum, benim için 21. yüzyıl sosyolojisinin bu referansları çoktan aştığı şeklindeydi. Sonuçta bu hocamıza, beni sosyal medyada muhatap almadan ancak isim belirterek yazdığı bu akademik kritiğin dikkatimi çektiğini ifade ettiğimde, bu teşekkürün kendisi için sürpriz olduğunu söylemesi ve “Bu olgunluk sağ kesimde pek görülmeyen bir tutumdur” demesi ise benim “sağ zihniyet – açık köylülük – görgüsüzlük” tezimde altını çizdiğim mahalledeki/çevremizdeki köy zihniyet kalıbını adeta teyit ediyordu.

Bu tartışmayı benim için güncelleyen ilave bir yeni küresel kavram daha oldu: Körfezleşme.

Körfezleşme, yalnızca çöl ortasında yükselen lüks oteller ya da devasa alışveriş merkezleri değil; zenginliğin hızla arttığı, çölde kültürel derinliğin ise hiçbir zaman oluşamayacağı yeni bir seküler-pragmatik elit inşasını anlatıyor. Benim için 1980’lerde “Körfez sermayesi” denince akla daha çok Anadolu muhafazakâr sermayesi için finansal destekler gelirdi. Bugün ise Körfez algısı, zihinsel bir modele, bir yaşam estetiksizliğine, bir kültürel deformasyon biçimine dönüştü.

Artık Körfez denince akla gelen şey; çölün acımasızlığı içine dikilmiş, doğadan kopuk, steril, yapay cennet mimarisi. Suudi Arabistan’ın selefi katılığından farklı olarak burada hâkim olan şey ise Anglo-Sakson iş pragmatizmi. Her şey hız, sonuç,........

© Medyascope