Tarık Çelenk, bu haftaki yazısında “kentlilik” – “köylülük” tartışmasını incelemeye devam ediyor, mevcut sağ ve popüler zihniyetin sorunlarının temelinde yatan “dönüşemeyen köylülük” kavramının nedenlerini anlatıyor.

Gerçek “kentlilik” ve “köylülük” tartışmalarını yazmaya devam ediyoruz. Yazılarıma ilişkin geçenlerde biri doğrudan diğeri de dolaylı iki ilginç yorum almıştım. Birisi (Adnan Soysal) Avrupa’da görgü devrimlerinde geleneğe bağlı saray aristokrasisinin etkisinin öneminden bahsediyordu. Hanedan ve çevresi tasfiye edilince yeni bir görgü geleneğinin zor oluştuğunu iddia ediyordu. Diğeri (Çoşkun Faik Kavala) ise, meşruti monarşi sürseydi Türkiye bugünkünden daha modern olabilirdi; bugün dindarlık görünümü altında gördüğünüz aslında taşralılık ve kente göç etmiş köy kültürüdür diyordu.

Ülkemizde mevcut sağ ve popüler zihniyetin sorununun temelinde dönüşemeyen köylülüğün olduğunu ısrarla hatırlatmaya devam etmekteyim. Bu yazımızda, bu konunun pek ilgi alanımıza giremeyen, dikkatimizden de bu nedenle kaçan, üstte zikrettiğimiz—veya hatırlatıldığımız—iki yoruma ilişkin boyutuna odaklanmak istiyoruz.

Ülkemizde 19. yüzyılın başlarından bu yana insan odaklı değil, devleti ihya odaklı reform girişimleri yapılmıştı. Tanzimat, Kanuni Esasi, Meşrutiyet ve tabii ki Cumhuriyet devrimi ardından gelen anayasa çalışmaları gibi. Belki Cumhuriyet hariç, bu girişimler reformdan ziyade geriye yönelik onarım-restorasyon özelliği taşımıştır. Değişim hareketlerinin ortak özelliği anayasal eşitlik, kıyafetler ve kadının özerkliği üzerinden toplumsal görgüyü veya örgütlenmeyi geliştirme veya yenileştirme üzerineydi. Kentler ise reform ve devrimlerin çok-kültürlülük ve görgü seviyeleriyle kuluçka alanlarıydı.

İmparatorluk dönemimizde sosyal reformlara en çabuk uyumu saray aristokrasisi göstermişti. Sarayda sülale ve maiyeti zaten 400 yıldır kültür ve sanatla iç içeydi. Tanzimatla beraber saray efradının kültür, sanat ve kıyafette Avrupa’daki çağdaş imparatorluk ailelerinden nicelik farkı........

© Medyascope