2016’dan itibaren Türklere genel olarak kapalı kalan Uygur bölgesi, 2024-2025 yılları arasında kısmen açıldı.

2016-2024 arası dönemde Çin’in Türk heyetlerini bölgeye kabul etmediği, hatta engellediği yönünde Türk tarafının resmi açıklamaları var. Dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 2022 sonunda Çin’in 5 yıldır Türk büyükelçisinin ziyaretini engellediğini açıklamıştı. Benzer şekilde, 2019’da planlanan bir Türk heyeti gezisi (yaklaşık 10 kişi, çeşitli kurumlardan) Çin’in ertelemeleri nedeniyle gerçekleşmemişti.

Batının Uygur konusunda Çin’i sıkıştırması üzerine Çin, daha önce Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya’dan heyetleri davet etmiş (100’den fazla ziyaret organize edildi), ancak aralarında Türk temsilciler yoktu.

2024 Haziran’da “2012’den beri Doğu Türkistan’ı ziyaret eden en üst düzey Türk yetkili” sıfatıyla Hakan Fidan bölgeyi ziyaret etti.

Hakan Fidan ziyareti sonrası Çin’in planlı ve programlı Doğu Türkistan turları başladı.

Ağustos 2024’te Çin, Türk gazeteciler için özel olarak organize ettiği medya turu kapsamında Uygur bölgesine ilk grup ziyaretini düzenledi. Bu ziyaret, Çin’in “Xinjiang hikayesini iyi anlatma” (讲好新疆故事) stratejisinin bir parçasıydı. Çin Dışişleri Bakanlığı’na bağlı kamu diplomasisi ve propaganda birimleri tarafından finanse edilen tur kapsamında Cumhuriyet internet sitesinden Mustafa Birol Güger, BirGün gazetesinden İbrahim Varlı, Yön Radyo’dan Erdal Emre, Harici dergisinden Tunç Akkoç, ANKA Haber’den Adnan Bulut gibi isimlerin oluşan bir grup gazeteci, Urumçi ve Kaşgar gibi merkezleri gezdi.

Katılımcıların Çin’in resmi rehberleri eşliğinde sınırlı bir alanı ziyaret etti ve bu gezilerde önceden belirlenmiş “örnek okullar”, “model fabrikalar” ve “kültür merkezleri” gösterildi. Bu grup, gezinin ardından Çin lehine olumlu içerikler yayımlayarak “soykırım iddialarının temelsiz” olduğu yönünde açıklamalarda bulundu.

Eylül–Ekim 2025 döneminde Çin’in davetiyle bu kez yine sol eğilimli Türk gazetecilerden oluşan bir grup bölgeyi ziyaret etti. Bu grupta Merdan Yanardağ, Ümit Zileli, Mehmet Ali Güller, Yavuz Selim Demirağ, Erkin Öncan, Haluk Hepkon, Yavuz Alogan ve Zeynep Gürcanlı gibi isimler bulunuyordu. Çin’in hedef kitlesi bu kez yine “seküler, ulusalcı ve sol çevreler”di. Ziyaret sonrası paylaşılan rapor ve videolarda “Çin’in terörle mücadelede başarılı olduğu”, “Uygurların ekonomik refahtan yararlandığı” ve “bölgenin güvenli hale geldiği” gibi söylemler ön plana çıkarıldı.

2025 CNN Türk muhabiri Büşra Arslantaş ve kameraman Caner Kınacı, Çin’in Ankara Büyükelçiliği davetiyle ekim ayı sonunda tek günlük bir Urumçi gezisi gerçekleştirdi. Büşra Arslantaş haberlerinde daha dengeli bir tutum sergiledi. Çin’in bölgedeki baskıcı politikalarına atıflarda bulundu.

Kasım 2025’te düzenlenen bir diğer ziyaret ise AK Parti Gençlik Kolları üyelerinden oluşan bir grubun Çin’e götürülmesiyle gerçekleşti.

Bu, Çin’in Türkiye’deki muhafazakâr gençlik tabanına yönelik “yumuşak güç” stratejisinin bir uzantısıydı. Resmî açıklamalarda ziyaretin “dostluk ve kültürel etkileşim amacıyla” yapıldığı belirtilse de, Uygur meselesi tamamen göz ardı edilen, Çin propagandasını devam ettiren diğer ziyaretlerin devamı niteliğindeydi.

6 Kasım’da Türkiye’nin Çin Büyükelçisi Selçuk Ünal, Uygur Bölgesi Parti Sekreteri Chen Xiaojiang ve Bölge Başkanı Erken Tuniyaz ile Urumçi’de görüştü. Büyükelçi Ünal, “Xinjiang’ın ekonomik ve sosyal kalkınma başarılarını” öne çıkararak Türkiye’nin Çin’in anlatısına destek verir nitelikte açıklamalar yaptı. Ünal, bölgedeki güvenlik işbirliği ve terörle mücadele konularını da gündeme getirerek, Çin’in “Uygur meselesi” ve bölgedeki politikalarını meşrulaştıran bir çerçeveye uyum sağladığını gösterdi. Ayrıca, ticaret ve yatırımı artırma çağrısı, ekonomik işbirliği üzerinden Çin propagandasını destekler biçimde sunuldu.

Heyetlerin açıklamalarının büyük çoğunluğu Çin lehine oldu. Çoğu, Çin’in “soykırım yok, eğitim ve kalkınma var” söylemini desteklediler. Çin, bu tür........

© Medyascope