Hepimizin malumu olduğu üzere, 1881 Mustafa Kemal’in doğum yılı olmasının yanında Osmanlı tarihinde çok önemli bir dönüm noktası olan Düyûn-ı Umûmiye (Genel Borçlar) idaresinin kurulduğu yıldır.

Osmanlı Devleti’nin ekonomik olarak iflas etmiş ve siyasi açıdan neredeyse yarı sömürge haline gelmiş bir ülke konumuna sürüklenmesine yol açan ve Mustafa Kemal’in de ilerideki yıllarda ekonomik bakışının oluşmasında büyük etkisi olan bu manzara nasıl ortaya çıkmıştı?

Uzun süredir ekonomisinin temel dayanakları olan toprak rejimi ve lonca sistemi bozulmuş ve bu yüzden önemli mali sıkıntılar yaşayan Osmanlı Devleti için 1838 yılı kritik bir yıldı.

İmparatorluğu çok zorlayan Mısır Paşası Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyanını bertaraf edebilmek için İngiltere’nin siyasi desteğini arayan Osmanlıların, ekonomik fayda sağlayacağını düşünmeleri neticesinde, gerçekte eşi benzeri görülmemiş dengesizlikler içeren ve birçok tarihçiye göre ekonominin çöküş sürecinin başlangıcı kabul edilen 1838 İngiliz-Osmanlı Ticaret Antlaşması’nı imzalamışlardır.

Kimi tarihçilere göre, Kanuni’den sonra gelmiş en büyük Osmanlı padişahı sayılan, zeki ve ileri görüşlü II. Mahmut bu antlaşmanın ekonomik ve siyasi sakıncalarını görmüş ve imzalamak istememesine rağmen Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından İngiltere’nin siyasi desteğinin sağlanabilmesi için imzalamaya ikna edilmiştir.

Bu son derece serbest ve Osmanlı Devleti aleyhine işleyen antlaşma, gittikçe ekonomiyi daha da zayıflatmış, neticede 1854 başlayan Kırım Harbi’nin finanse edilebilmesi için İngiltere’den ilk kez borç alınmıştır. İşte bu........

© Medya Günlüğü