Orta bire gidiyorduk. Ben sınıfın en küçüğüydüm. Yaşça değil ebat olarak. O da oğlanların en küçüğüydü. Boncuk gibi mavi gözleri olan çok sevimli bir şeydi. O da beni sevimli buluyor olmalı ki bir gün birdenbire elimi tuttu ve “evlen benimle” deyiverdi. Ardından ekledi: Annem sana çok güzel bakar…

Uzun yıllar sonra ortaokul arkadaşları buluştuğumuzda “bana evlenme teklif eden ilk erkeksin” diye hep takıldım sevgili arkadaşıma. “Biz evlenelim, annem bana baktığı gibi sana da baksın” mantığına çocuk aklımla çok şaşmıştım ama sonradan eğlenceli bulmuştum doğrusu. Ancak büyüyüp bu mantığın yaygınlığına tanık oldukça evrim geçirdim ama konu o değil. Konumuz “talk pudrası.”

Okul arkadaşımın bana güzel bakacak olan annesini tanıdığımda yaşlanmıştı. Kendisiyle doktor kimliğimle tanıştım. Çok hoş, güler yüzlü, emekli öğretmen bir hanımdı. Cumhuriyete saygıyla şapka takmaya başlamış, gayet şık giyinen, yaşına rağmen çok alımlı bir kadındı. Bütün cildi yara içindeydi. Gitmediği doktor yatmadığı hastane, üzerinde denenmemiş tedavi kalmamıştı. İyileşemiyordu. Cildi perişan durumdaydı.

Ben cilt doktoru değilim ama benden yardım istenmişti çünkü anlatıldığına göre düzenli olarak pudralanıyordu. Bütün bedenine tepeden tırnağa pudra sürüyor, kim ne dese desin bu alışkanlığından vazgeçmiyordu. Ben de kendisiyle bu nedenle görüştüm ama ikna etmem mümkün olmadı. Ölene kadar da çekti o yaraların derdini. Pudranın zararlı olduğuna ve cilt sorunuyla alakalı olduğuna inanmıyordu. Bebekliğinden beri pudralandığı için bu onun normaliydi. Normal olandan kim şüphelenir ki?

Bebek poposu pudralamak eski ama yaygın bir alışkanlıktır. Talk pudrası, içerdiği hoş koku sayesinde özellikle bebeklerin kakası temizlendikten sonra sürüldüğünde temizlik ve ferahlık hissi yaratır. Çok sevilip yaygınlaşmasında bembeyaz renginin ve mis gibi kokusunun etkisi tartışılmaz. Oysa beyazın temizliği temsil edişi ve güzel kokunun iyi bir şey olduğu tartışılır. Tartışılmalıdır.

Pudra sürmenin beden temizliğinde faydası da tartışılır. Zararı ise tartışılmaz. Koşulsuz şartsız zararlıdır. Ancak “talk pudrası” satışları başladığında bu gerçek bilinmiyordu. Son yıllarda dava üstüne dava açılıyor pudracı firmalara. Özellikle “Johnson and Johnson” firması aleyhine çok büyük davalar açılıyor. O nedenle de pudrayı mercek altına almak gerekiyor.

Talk pudrasının zararları bir değil birkaç çeşittir. En önemlileri dokularda yangıya (enflamasyona) neden olması, hücre içinde (oksidatif) stres yaratması, hücrenin pek çok başka işleyişini bozması ve de ölmesi gereken hücrelerin ölmesini engellemesidir. Bu zararlar hem hayvan deneyleriyle hem de insan gözlemleriyle kanıtlanmış.

Bu mekanizmaların ayrıntılı kimyasal reaksiyonlarını anlatmayacağım ama malin hücrelerin ölümünü engelleyerek kansere katkısı en önemli sorunlardan biri. Özellikle kilolu ya da şeker hastalığı olan kadınların nemi engellemek için kasık bölgelerini pudralamaları ile yumurtalık kanseri arasında bağlantı olduğu iddiaları arşa çıkmış durumda. Kokmayı önlemek için kullanılan koltuk altı deodorantlarının pudra içeriği ile meme kanseri arasındaki bağlantı da daha az sorgulanmıyor. Temiz olmaya ve güzel kokmaya çabalarken nelerden feragat ettiğimizi iyi bilmemiz gerekiyor.

Pudranın yarattığı kansere göre görece daha az önemli bir sorun da demir mekanizmalarını bozuşuyla hücre içinde fazladan demir birikmesine ve sonucunda inflamasyona neden olması, hem de pek çok farklı doku ve organda…

Cilde sürülen pudranın nasıl olup da dokulara ve organlara erişebildiği ve bu türden yıkıcı etkiler yarattığını anlayabilmek için bedenimizin lenfatik sistemini azıcık da olsa hatırlamamız lazım.

Lenfatik dolaşım, kan dolaşımından farklı bir sistem. Genellikle bedenin dış kısımlarından iç kısımlarına doğru akıyor. Bu akışın belirli noktalarında karakol görevi yapan ara istasyonlar mevcut ki biz onlara “lenf düğümü” gündelik dilde de sanırım “beze” diyoruz. Biz lenf düğümlerini dıştan içe taşınan gereksiz maddeleri bulup yakaladıklarında fark ediyoruz çünkü şişip büyümüş olarak ele gelip göze görünür oluyorlar. Örneğin, grip........

© Medya Günlüğü