Bir kelime sevdalısı Tanpınar’ın abidevî romanı Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ndeki kelime kadrosundan, doğulu batılı ayırt etmeden ve üstelik bunu kendine dert edinerek bir lügatçe hazırlamış. Anlaşılıyor ki kendine sağladığı bu zihnî faydadan herkesi müstefit etmek istemiş. Bu lügatçeyi okuyunca bilmediklerimi öğrendim, unuttuklarımı hatırladım. Teşekkür ediyorum.

Aynı şekilde Ataç, Günlerin Getirdiği’nde; Meriç, Bu Ülke’de; Atay, Tutunamayanlar’da; Berk, Kelimelerle Dans’ta; Atılgan, Aylak Adam’da; Sabahattin Ali, Ses’te kelimeleri bir bir anlatmışlar ve onlar da bize neredeyse sözlükçükler bırakmışlardır.

İşte Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ndeki kelimelerden bazıları:

Aksülamel, Asrî, Barem, Bedahat, Benirlemek, Bittabi, Çakırpençe, Çolpa, Daüssıla, Dılı, Ezcümle, Fatalizm, Feveran, İmperatif, İzzetinefis, Kerime, Konkur, Mazbut, Mezbele, Müstakil, Müşir, Neşriyat, Pilpaye, Redingot, Rokoko, Sarih, Taraş, Tecessüs, Velut, Vido, Yeknesak, Zaviye, Zem.

Sonrasında kelime üzerine düşünüldü ve “Kelime”nin peşine elimeden düşüldü. Hata! Dosya adı belirtilmemiş. Hata! Dosya adı belirtilmemiş. Birlikte bakalım ne imiş bizler meraklısı yapan bu kelime?

Kelime, Arapça “kelâm”dan türemiş. Kelâm ise, “kelm”, “kilme” ve “kelme” köklerine dayanan ve Arapça sözlüklerde “etkilemek, yaralamak” manalarına gelen bir mastarmış. Ne ilginç değil mi? Bir kelimeyle hem etkiliyor hem iz........

© Maarifin Sesi