2025-26 eğitim ve öğretim yılından itibaren öğrenciler artık okul formaları ile gidecekler. Okullarda forma uygulaması Osmanlı kültürünün bir devamı niteliğindedir.

Osmanlı toplumunda ilmiye, askeriye, bürokrasi birbirinden formaları ile ayrılırdı. Hatta ilmiyenin görev derecesi, tarikat mensupları ilk bakışta kisvesinin farklılığından (formasından) bilinirdi. 23’ten sonra ilmiye ve tarikatler zabt u rabt altına alınıp kisveler yasaklanınca meydan askeri zihniyete kaldı.Toplum içinde hemen fark edilebilecek giysi, öncelikle askerlere ait oldu. Rütbeliler (üni)forma ile topluma karışarak hem otorite hem üstünlük sağlıyordu.

OKULLARDA ŞAPKA MECBURİYETİ

Yaşı müsait olanlar hatırlayacaklardır. Okullarda forma uygulamasında ayırt edicilik 70’li yılların başına kadar devam etti. Çünkü bütün orta okul ve liseler şapka giymek zorunda idi. Şapkalar da renkleri, siperleri, siperdeki amblemleri ile hemen fark ediliyordu. Aidiyet ilanı şapka ile sınırlı kalmıyor yakalara rozet takmak da mecburi idi. 76-83’de Aydın, Çine İmam Hatip Lisesinin minareli cami rozeti takmış biri olarak söylüyorum. Rozet bile biz İmam Hatiplileri taşkınlık, adaba mugayir söz ve davranışlardan koruyordu. Sinemaya girerken rozeti çıkarıyorduk. Diğer okulların türlerine göre alametleri vardı üstünde. Meslek liseleri, sanat okulları hemen kendini belli ediyordu. Bu bağlamda İmam Hatiplerin “Yeşil Şapka”sını giymedik ama biliyorum. Kız meslek liseleri, sağlık meslek liseleri kendilerini hemen belli ediyordu.

12 Mart müdahalesinden sonra okullarda (üni) forma uygulaması ve şapka giymek zorunluluğu kaldırıldı. Meslek liseleri görünüşlerini az da olsa muhafaza etti. Bu arada Özal ile yayılan liberalleşme 12 Eylül’den epey sonra okul formalarına kadar genişledi. Zamanın Milli Eğitim Bakanlığına baskılar da geldi. Liseli gençlere çocuk muamelesi yapmayalım,........

© Maarifin Sesi