1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidara gelmesi ile ağırlıklı olarak Demokrat Parti milletvekillerinin konut sorununu çözmek üzere Ankara’da önce 1951 yılında Gaziosmanpaşa’da 14 Mayıs Evleri Yapı Kooperatifi kurulur. 14 Mayıs Evleri adını Demokrat Parti’nin iktidara geldiği 14 Mayıs’tan alır. İki tip halinde ikişer üçer katlı yapılan 14 Mayıs Evleri Kooperatifini, 3 yıl sonra Dikmen Yapı Kooperatifi’nin kuruluşu izler.

“Ortaklarının sıhhi ve ucuz birer ev yapmak maksadıyla” Dikmen Yapı Kooperatifi’nin 16 Kasım 1954 yılında kurulmasına Cumhurbaşkanı Celal Bayar imzasıyla onay verilir. Dikmen Yapı Kooperatifi Ankara’nın Cumhuriyet planlamasının izlerini taşıyan Emek Mahallesi’nde, Gazi Üniversitesi Hastanesi’nin hemen karşısında konumlanır. Bodrum, zemin artı üç kat şeklinde, ikili, üçlü, dörtlü ve beşli bitişik nizam bloklardan oluşur. Kooperatifin mimari projeleri Ankara’ya damga vuran pek çok yapının müellifi olan Demirtaş Kamçıl ve Rahmi imzasını taşır.

İsrail Evleri_Tezcan Karakuş Candan

Demokrat Parti’nin iktidara gelmesinin ardından İsrail ile ekonomik ilişkileri geliştirmek üzere İsrail Hisadrut Sendikası’nın ana inşaat kolu olan Solel Boneh ile 1953 yılında anlaşma imzalanır. Solel Boneh inşaat şirketi NATO’nun Türkiye’deki inşaat işleri ile birlikte Adana’da Eskişehir’de havaalanı , yollar ve binalar inşa eder. Ankara’da Dikmen Yapı Kooperatifi’nin inşaatlarının İsrailli firma Solel Boneh tarafından yapılmasıyla kooperatif İsrail Evleri olarak anılır. Her katta iki daire olmak üzere 4 1 olarak projelendirilen İsrail Evleri 1957 yılında ilk sahiplerinin taşınmasıyla yaşama katılır. Yaşayanlarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere, bakkalın, eczanenin , havuzun olduğu çarşı ve iki çocuk parkı da projenin bir parçası olarak tasarlanır.

Dedesinin aldığı İsrail Evleri’nde doğan Hülya Ertürk çocukluğunun geçtiği İsrail Evleri’ni anlatırken o anlara geri dönüyor ve gece yarısına kadar oyun oynadıkları sokakları, komşuluk ilişkilerini, kullanışlı ve kocaman evlerini anlatırken gözünden mutluluk okunuyor. İsrail Evleri’nde Perihan Savaş, Hülya Avşar, müzisyen ve besteci Can Atilla, Ağrı Milletvekili Mikail Aydemir ve eski emniyet müdürü ile aynı apartmanda oturduklarını, çocuklarla birlikte sokaklarda ve çarşıda oynadıklarını anlatırken umutlu. Çocukların büyük bir kısmının çarşıdaki havuzda yüzdüğünü, okula yürüyerek gidip geldiklerini ve mahalle kültürünün insana nasıl iyi geldiğini bugünlere de sitem ederek “kimse komşularını tanımıyor” diyerek ifade ediyor. Çok güzel keman ve piyano çalan babası diplomat olan Can Atilla’nın arka bahçede perde kurarak sinema gösterimi yaptığını, akşamları sokakta keman dinlediklerini, çocukluğunun keyfîyle anlatıyor. İsrail Evleri’nde bulunan dairelerinin rahmetli babasının “asla burayı satmayın dediğini de hatırlatarak” evimi asla kentsel dönüşüme vermem anne baba yadigârı, anılarım var ” diyor. Ailesinin emanetini koruyan çocuklarında bulunması gelecek açıdan yaslandığımız umutlardan birisi.

Hülya Ertürk

Babası Cumhuriyet Savcısı olan 10 yaşından beri........

© Kısa Dalga