Sosyal medya, yalnızca iletişim kurulan bir alan olmaktan çıkarak; dijital benliklerin sergilendiği, etkileşim üzerinden değer biçilen bir pazar yerine dönüşmüş durumda. Takipçi sayısı, beğeni, yorum ve paylaşım gibi göstergeler artık yalnızca içerik üretimini değil; insanın sosyal değerini ve kimi zaman ekonomik potansiyelini de belirliyor.

Artık yalnızca içerik değil; duygu, dikkat ve algı da pazarlanabilir metalar arasında. Bir iletişim ağı olmaktan çıkıp sosyal karşılığı olan bir onay piyasasına dönüşen bu yapının arkasında, tıpkı klasik ekonomilerde olduğu gibi işleyen bir arz-talep ilişkisi var: Görünür olmak, takdir edilmek, beğenilmek arzulanıyor. Karşılığında ise zaman, mahremiyet, özgünlük ve bazen de ruh sağlığı veriliyor.

Bu nedenle, bu yapının yalnızca dijital alışkanlıklarla açıklanamayacak kadar güçlü bir toplumsal etkisi olduğunu kabul etmek gerekiyor. Çünkü burada ekonomik sermayenin yanında; beğeni, görünürlük ve onay da sosyal sermayeye dönüşerek dolaşıma giriyor. İnsanlar beğeni kazanmak için duygu sunuyor, dikkat çekmek için mahremiyetini açıyor. Algoritmalar bu etkileşimleri ölçüyor, ödüllendiriyor, görünürlüğü yeniden dağıtıyor. Etkileşimden doğan bu görünmez değer zinciri, yalnızca bireysel tatmin değil; kültürel normlar, sosyal ilişkiler ve kimlik algısı üzerinde de gerçek etkiler yaratıyor.

Dijital çağda insan, yalnızca ne söylediğiyle değil; ne kadar yankı bulduğuyla tanımlanıyor. Paylaşımın aldığı yorum, beğeni, izlenme ya da paylaşım sayısı; zamanla içeriğin niteliğinden çok, kimliğin değerini belirleyen bir ölçüt hâline geliyor. Özellikle genç kuşaklar, benlik algılarını içsel deneyimlerden değil, dijital etkileşimlerden türeterek inşa ediyor.

2011 yılında Gonzales ve Hancock’un gerçekleştirdiği bir araştırma, insanın sosyal medya profilini görmesinin benlik değerinde kısa süreli bir yükseliş yarattığını gösteriyor. Ne var ki bu yükseliş;........

© Kısa Dalga