Masumiyet karinesi, suçluluğu mahkeme tarafından kesinleşmiş bir karar ile ispat edilene kadar, insanların ve hakkında suç isnadında bulunulan kişilerin suçsuz kabul edilmesini ifade eden temel bir hukuk ilkesidir.

Bu ilke, bütün uluslararası hukuk dokümanlarında ve Anayasa’mızda yer almıştır.

Anayasa’nın 15. maddesine göre, suçluluğu mahkeme kararı ile tespit edilene kadar kimse suçlu sayılamaz.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 11. maddesine göre “bir suç işlemekten sanık herkes, savunması için kendisine gerekli bütün tertibatın sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama ile kanunen suçlu olduğu tespit edilmedikçe masum sayılır.”

Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Uluslararası Sözleşmesinin 14. maddesine göre “hakkında bir suç isnadı bulunan bir kimse, hukuka göre suçluluğu kanıtlanıncaya kadar masum sayılma hakkına sahiptir.”

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesine göre “bir suç ile itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılır.”

MASUMİYET KARİNESİNİN SONUÇLARI

Masumiyet karinesi bir suç isnadında bulunulan kişinin onurunu, itibarını ve kişilik haklarını korumayı amaçlar. Bu kapsamda doğuracağı bazı sonuçlar aşağıda sıralanmıştır.

Lekelenmeme hakkı: Bireyin haksız, temelsiz veya soyut iddialar nedeniyle suç isnadı altında bırakılmaması anlamına gelir. Lekelenmeme hakkının temel dayanağı masumiyet ilkesidir. Bu hak, kişinin medya ve kamuoyu nezdinde suçlu gösterilmemesini de içerir.

Suçu ispat yükümlülüğü iddia sahibine aittir: Hiç kimse masum olduğunu ispat etmekle sorumlu tutulamaz. İddia makamı isnat edilen suçun varlığını ispatla mükelleftir.

Şüpheden sanık yararlanır: Şüpheli bilgi ve belgelere dayanarak suç ispat edilemez. Şüpheli durumdan sanık yararlanır.

Tutuklu suçlu değildir: Soruşturma veya kovuşturma sürecinde delil karartmasını veya kaçma riskini önlemek için uygulanan tutukluluk hali kişinin suçlu olduğunu göstermez.

Çekişmeli yargılama ve silahların eşitliği: AİHM’nin kabul ettiği yargısal güvencelerin başında çekişmeli yargılama ve silahların eşitliği ilkeleri gelmektedir. Kişinin suçluluğunun tespit edilmesi için sanığın lehine olan hususların da yargılama sürecinde dikkate alınmasını........

© Karar