24-26 Haziran 2025’te Hollanda’da düzenlenecek NATO Zirvesi, sadece diplomatik bir buluşma değil, Batı dünyasının yönünü belirleyecek tarihi bir kavşak olacağa benziyor. Ukrayna Savaşı’nın dördüncü yılına girdiği, Çin’in Tayvan üzerindeki baskısını artırdığı, Orta Doğu’da ise gerilimin düşmediği bir dönemde, ittifak içi birlik her zamankinden daha kritik. Şimdiden bu zirveye damgasını vuran esas unsur, ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO’ya yaklaşımı.

Trump’ın göreve yeniden gelmesiyle birlikte ittifak içinde oluşan güvensizlik ortamı, NATO’nun temellerini sorgulatıyor. Her ülkenin GSYİH’sinin %5’ini savunmaya ayırması gerektiğini öne süren Trump, sadece askeri değil ekonomik bir baskı da kuruyor. Bu yeni söylem, NATO içinde Amerikan liderliğine olan güveni daha da aşındırırken, Avrupa ülkelerini zor kararlarla karşı karşıya bırakıyor.

Trump’ın 5. maddeyle dansı: Güvenlik mi, şantaj mı?

NATO’nun 5. Maddesi, bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağı ilkesi üzerine kuruludur. Ancak Trump, bu maddeyi adeta bir pazarlık aracına dönüştürdü. Göreve yeniden gelmesinden bu yana birkaç kez “her ülke katkısını artırmazsa, saldırıya uğradığında yardım alamayabilir” mesajını verdi.

Geçmişte de Trump bu yönde mesajlar vermişti, ancak 2025 itibarıyla bu açıklamalar artık sadece bir “blöf” değil, yeni dış politika çizgisinin ana omurgası gibi görünüyor. Bu politika, NATO’yu sadece bir askeri ittifaktan çıkarıp, adeta bir ticari güvenlik kulübüne dönüştürüyor. Üyelerin katkı oranına göre güvenlik garantisi alacağı bir sistemin temelleri atılıyor.

Bu yaklaşım, özellikle Baltık ülkeleri, Polonya ve Romanya gibi doğu kanadındaki NATO üyelerini tedirgin etti. Başta Almanya, Fransa olmak üzere AB üyelerinin savunma harcamalarını artırmalarına sebep oldu.

2021 yılında AB üyesi ülkelerin askeri harcamaları 214 milyar avro seviyesindeydi, bu AB toplam gelirinin (GSYİH) yüzde 1,3’üne denk geliyordu.

2024 yılında askeri harcamalar 326 milyar avro seviyesine, yani AB GSYİH’sinin yüzde 1,7’sine ulaştı.

2025 yılı için tahmini silahlanma bütçesi 500 milyar avro ki bu da AB GSYİH’sinin yüzde 2,7’si demek.

Askeri harcamalarda 2025 yılında, 2021 yılına göre yüzde 134 artış olacak. Halbuki son 4 yılda AB’nin toplam gelirindeki artış yüzde 7. Askeri harcamalar 19 kat daha hızlı........

© İlke TV