18 Aralık 1897 tarihinde büyük devletler, Girit’in özerkliğini ilan edince, Girit’teki Rumlar, Müslüman Türklere saldırmaya başladılar. Girit’te can güvenliği kalmayan Müslüman Türkler, Girit’ten iki dönemde göç etmek zorunda kaldılar. Birincisi 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı başladıktan sonra, diğeri de Meşrutiyet’in ilanından hemen sonra, 1908 yılında Girit Meclisi’nin Yunanistan’a katıldığını ilan etmesi üzerine yaşandı. Göç eden Giritli Müslümanların iskân edildikleri bölgeler İzmir, Adana, Antalya, Mersin ve Tarsus idi. Ayrıca Antalya ve çevresinde kurulan Selimiye Köyü, Kadriye Köyü, Ahmediye Köyü, Burhaniye Köyü ve Mecidiye Köyü Giritli göçmenlerin yerleşimi için kurulan beş köydür.

Birçok Giritli muhacir gibi Kandiye doğumlu olan Salih Rasih Efendizade Mehmet Remzi Bey (Büyüközer) Haziran 1918’de Antalya’da Hıdırlık Kulesi yakınlarında Antalya Belediyesi’nden kiraladığı boş arazide Antalya’da ilk buz fabrikasını kurmayı başardı. Mehmet Remzi Bey ayrıca Hadrianus Kapısı’nın solunda Roma Kulesi’nin altında, eski Üçkapılar Kahvesi’nin yerinde bulunan ve su gücü ile çalışan bir değirmeni de kullanıma açmıştı. Mustafa Kemal, 6 Mart 1930’da Antalya’yı ilk ziyaretinde buz fabrikasını gezmiş ve Mehmet Remzi Bey’e çalışmalarından ötürü bir takdirname vermişti. Siyasal faaliyetlerde de bulunan Remzi Bey, Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulunca üyesi oldu. Bu üyelikten dolayı Mehmet Remzi Bey’in 33 bin liraya kurduğu buz fabrikası, mahkemece hiçbir gerekçe gösterilmeden ve kendisine masraf ettiği 33 bin liradan bir kuruş dahi ödenmeden fabrikası elinden alındı.

Giritli muhacirler, Antalya’nın 28 Mart 1919’da başlayan İtalyan işgaline tepkisiz kalmadılar. Antalya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurucuları arasında yer alan Mehmet Remzi Bey, cephe gerisinde istihbarat görevlerinde bulundu. Mehmet Remzi Büyüközer, Demokrat Parti İl Başkanlığı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi İl Başkanlığı görevlerinde bulundu. 30 Mart 1964 tarihinde ve 84 yaşında iken Antalya’da vefat etti.

Mehmet Rasih Kaplan 1883’te (1299) Antalya’nın Akseki ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Akseki İptidai Mektebi ve Rüştiyesinde tamamladıktan sonra 1902’de Konya’ya giderek eski Konya Müftüsü Yalvaçlı Ömer Efendi’den, Arabîye ve Şer’iye dersleri alarak, 1906 yılında müderrislik icazeti aldı. Rasih Kaplan, Eylül........

© İleri