1 Mart 2025 Tarihinde, Ankara’daki Server Vakfında, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Mete Gündoğan tarafından “Derin Devlet” başlıklı verilen semineri, vakfın Youtube kanalından izledim.

Hoca seminerde öncelikle “Devlet” kavramının sosyal, hukuki ve dini temellerini tanımlamaya çalıştı. Bu bağlamda devletin iki ayağının bulunduğunu, bunlardan birinin sermaye, diğerinin de ordu olduğunu ortaya koyarak Dede Korkut hikâyelerine, Türklerdeki devlet geleneğine ve Kuran’daki bu anlama işaret eden ayete vurgu yaptı. Ayrıca Ergenekon gibi Türk mitolojisinin ve ilgili ayetin farklı ve derin manalarının, konunun anlaşılması açısından önemli olduğunu belirtti. Konuyla ilgili pek çok okumalardan, merhum pederinin üzerindeki etkisinden ve şahsi tecrübelerinden de yararlanarak “Derin Devlet” (Destek Yayınları, 2024) isimli bir kitap yazdığını ve kitabın da kurgusal hikâye şeklinde olduğunu söyledi. Semineri dinledikten sonra konuyla ilgili düşüncelerimi aşağıda dile getirmeye çalıştım.

Devletin Temel Dayanakları

Hocanın dediği gibi devletin iki ayağının yanında bir de üçüncü ayağı daha var ki o da bilim ve onu üreten bilim insanları. Yani devlet sermaye (üretim), ordu ve bilime dayalı olarak gelişen bilgi ve onun sonucunda ortaya çıkan teknoloji ile ayakta durur ve yaşamını sürdürür. Burada bilimsel gelişmeyi ve teknolojiyi vurgulamak önemli. Hoca, bilimi ve teknolojiyi belki de sermaye içerisinde değerlendiriyor olsa da bana göre bunu da dile getirmek gerekir.

Daha önce bu konuda bir yazı kaleme almış ve orada da belirtmiştim: Devletleri salt ekonomik üretimleri ve gelirleri bağlamında şirketlerle karşılaştırmak hatalıdır. Zira devletlerin ekonomik sermayelerinin yanında, beşeri sermayeleri de vardır. Onları da hesaba katmak gerekir.

Devletin Temel Yapıları

Devleti genel olarak bir sisteme, makinaya veya kozmosa benzetmek mümkündür. Mühendis olarak onu daha çok makinaya benzetiyorum. Hem de devasa ve karmaşık bir makinaya.

Bir makina, sistem veya kozmos çalışıyorsa onunla ilgili bazı özelliklerin ve olguların varlığından bahsedilebilir. Bunlar:

● Bir faaliyet........

© Hürses