Tarihte birçok toplum, güçlü bir aile yapısına sahip olmadıkları için tarih sahnesinden yok olup gitmişlerdir. En güçlü devletler kadın ve erkek güçlerinin birleştiğinde ortaya çıkmıştır.

Türk Devlet geleneğinde Türklerin kadına verdiği önemi, başka hiçbir topluluk vermemiştir. Bilinen en eski Türkçe kaynak olan Orhun Abidelerinden Kültigin Abidesi’nde, Tanrı’nın Türk Milleti yok olmasın diye yarattığı kişiler arasında ikinci Göktürk Devleti’nde kağanın eşi Bilge Hatun’un adına da yer verilmiştir.

İnsanlık tarihinin ilk dönemlerinde Kadınlar Dünya’ya rahimlerinde taşıdıkları yeni bir canlıyı getirmeleri, fiziksel yapıları itibarıyla erkeklerden farklı birtakım özellikler göstermeleri ve fikri olarak hassas bir yapıda olmaları nedeniyle “gizli bilgilere sahip bir varlık” şeklinde değerlendirilmiştir. Türk Şaman anlatılarında da yer alan bu durum, en güçlü ve korkunç şamanların kadınlar arasından çıktığı şeklinde ifade edilmiştir.

Hatun (kadın), tarih boyunca Türklerle temas etmiş Asya ve Avrupa milletlerinin dillerine ve yazılı kaynaklarına “Türk Hükümdarının Karısı, Türk Kadını, Saygın Kadın, Yönetici Kadın” anlamlarıyla geçmiştir.

Türk kültüründe kadına verilen değerden dolayı, “ana-baba”, “karı-koca” denirken, anne babadan önce söylenmiştir. Göktürk çağında da anne sözü babadan önce kullanılmıştır.

Tarihte 17 Büyük Türk devletleri kurulmuştur: Bu imparatorluklar sırasıyla: Büyük Hun, Batı Hun, Avrupa Hun, Ak Hun, Göktürk, Avar, Hazar, Uygur, Karahan, Gazneliler, Büyük Selçuklu, Harzemşahlar, Altınordu, Timur, Babür ve Osmanlı Devletidir. Son olarak Atatürk Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuştur.

Tarih boyunca Türk Kadını yabancı devlet elçilerinin kabulünde hakanın hatunu olarak hakanın yanında bulunur ve elçileri birlikte kabul ederlerdi. Tören ve şölenlerde kadın hakanın solunda oturur, siyasi önerilerini hakana iletirdi. Örneğin Çin ile ilk barış antlaşmasını Büyük Hun İmparatorluğu adına Mete Han’ın kadını imzalamıştır. Bir başka örnek ise Sabarların hükümdarı Belek’in ölmesiyle birlikte hükümdarlık makamına hatun Boarık geçmiştir. Yaklaşık yüz bin kişiyi idare eden bu komutan hatun, devleti düzgün idare etmesiyle diğer devletler tarafından tanınmıştır. Bizans İmparatoru ile bizzat antlaşma yaparak o dönemde önemli bir şahsiyet olduğunu göstermiştir. Kadınlar sadece ordunun başında komutan olarak bulunmuyordu. Aynı zamanda ordu ile birlikte savaşa girip ok ve yay kullanıyorlardı. Bu konuda da erkeklerden eksik bir durumda kalmamışlardır.

Eski Türklerde kadınlar erkeklerle birlikte savaşa katılırlardı. Uygurlar vıı. Yüzyılda henüz devlet kurmadan önce Uygur reisi savaşlarla uğraşıyorken, annesi Uluğ Hatun, halkın arasında çıkan karışıklıklarla uğraşıyor, kanuna karşı gelenleri, kanunlara uymaya sağlıyordu.

Eski Türk kadınları giyimlerinde süsü çok severler, başlarına ipekten yapılan başörtü takarlar ve kulaklarına da çeşitli taşlardan yapılmış küpeler geçirirlerdi. Başları açık olan o dönemki Türk Kadınları, saçlarını topuz yaparak, hotoz adı verilen başlık takarlardı. Zaman zaman omuzlarından ayak bileklerine kadar uzanan kıyafetler giyerlerdi. Bu kıyafetler genel olarak, çok süslü kumaşlardan oluşuyordu. Sonuç olarak Eski Türklerde kadın, gerek devlet işlerinde ve askeri alanda söz sahibiydiler.

Şimdi biraz tarihin geçmişine yolculuk yapalım:

Yaşam zamanı, MÖ. VII. Yüzyıl…

Sakalar…

Alp Er Tunga- efsanevi bir Türk, Saka hükümdarıdır. Orta Asya'daki bütün Türk Boylarını birleştirerek hâkimiyeti altına almış daha sonra Kafkasları aşarak Anadolu, Suriye ve Mısır'ı fethetmiş ve Saka devletini kurmuştur.

Selçuklu Türklerinin de atası kabul edilen Alp Er Tunga'dır.

Kutadgu Bilig’de “Alp Er Tunga” hakkında şu bilgi verilir: “Eğer dikkat edersen görürsün ki Dünya Beyleri arasında en iyileri Türk Beyleridir”, denmiştir.

Alp Er Tunga, İran (Med) hükümdarı Keyhüsrev tarafından bir ziyafete çağrılarak hile ile öldürülmüştür. Bu olay MÖ. 624 olmuştur.

Ardından yazılan bu şiiri çok kişi hatırlayacaktır:

[Alp Er Tunga Ağıtları (Saka Türkçesi)

Alp Er Tunga öldi mü?
Isız ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.

Ödlek yırag közetti.
Oğrun tuzağ uzattı.
Begler begin azıttı.
Kaçsa kah kurtulur?

Begler atın urgurup.
Kadgu anı turgurup.
Mengzi yüzi sargarup.
Korkum angar türtülür.

Uluşıp eren börleyü.
Yırtıp yaka urlayu.
Sıkrıp üni yırlayu.
Sığtap közi örtülür.

Könglüm için ötedi.
Yitmiş yaşıg kartadı.
Kiçmiş ödig irtedi.
Tün kün kiçip irtelür. (*A)]

Tomris Hatun-

Dünya üzerinde bilinen İlk Türk Kadın Hükümdar Olma Unvanına Sahiptir.

Massaget kabilesinin lideri Spargapis'in kızı olan Tomris Hatun MÖ. 6. yüzyılda yaşamıştır. Büyükbabası da Sakaların lideri Işpakai'ydi. Tomris'in babası savaşan kabileler arasında uzlaşmayı başarabilen yetenekli bir komutan, bilge ve ileri görüşlü bir lider olarak bilinirdi.

Türk........

© Hürses