GİRİŞ

Serimizin ilk bölümünde, bir startup'ın hukuki yolculuğunun başlangıç adımları olan şirket kuruluşu, ortaklık yapısı ve sözleşme kültürünün önemini ele almıştık. Sağlam bir temel üzerine inşa edilen girişimler, büyüme aşamasına geçtiklerinde en kritik dönemeçlerden biri olan yatırım süreçleriyle karşılaşırlar. Bu süreç, sadece finansal bir kaynak temini değil, aynı zamanda şirketin geleceğini şekillendiren karmaşık hukuki taahhütleri de beraberinde getirir.

Yatırımcı ile masaya oturulduğunda, "Term Sheet" ile başlayan müzakereler, detaylı bir "Pay Sahipleri Sözleşmesi" (Shareholders' Agreement - SHA) ile nihayete erer ve pay devir işlemleriyle hukuki boyut kazanır. Bu aşamada atılacak yanlış bir adım, kurucuların şirket üzerindeki kontrolünü kaybetmesine, hisselerinin beklenmedik şekilde erimesine (dilution) veya gelecekteki yatırım turlarının önünün tıkanmasına neden olabilir. Bu yazıda, yatırım sözleşmelerinin kritik maddelerini, pay devir süreçlerinin hukuki prosedürlerini ve bu süreçlerde girişimcilerin haklarını nasıl koruyabileceklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Yasal Çerçeve

Startup yatırım süreçleri ve pay devirleri, temel olarak Türk Borçlar Kanunu (TBK), Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) ile ilgili tebliğlerin kesişim noktasında yer alır.

Sözleşme Özgürlüğü ve Sınırları: Taraflar, yatırım sözleşmelerinin içeriğini kanuni sınırlar içinde serbestçe belirleyebilirler. Bu ilke, yatırım süreçlerinde müzakere edilen birçok özel hakkın (örneğin, imtiyazlı paylar, tasfiye önceliği) hukuki dayanağını oluşturur.

Şirket Türüne Göre Pay Devri: Pay devirlerinin hukuki geçerliliği, şirketin türüne göre farklılık gösterir. Startup'lar için en yaygın olan Anonim Şirket (A.Ş.) ve Limited Şirket (Ltd. Şti.) yapıları, pay devri konusunda temel farklılıklara sahiptir.

Limited Şirketlerde Pay Devri: TTK Madde 595 uyarınca, esas sermaye payının devri yazılı şekilde yapılmalı ve tarafların imzaları noterce onanmalıdır. Ayrıca, şirket sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe, devir için ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Bu durum, Ltd. Şti.'lerde pay devrini daha hantal ve bürokratik hale getirir, bu da yatırımcıların genellikle A.Ş. yapısını tercih etme sebebidir.

(Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur.6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu

Anonim Şirketlerde Pay Devri:A.Ş.'lerde pay devri çok daha esnektir.

Hamiline Yazılı Paylar: Devir, zilyetliğin (senedin fiziken teslimi) geçirilmesi ve devralan tarafından Merkezi Kayıt Kuruluşu'na (MKK) bildirim yapılmasıyla hüküm ifade eder (TTK m. 489).

Nama Yazılı Paylar: Kanunda veya esas sözleşmede aksi belirtilmedikçe, herhangi bir sınırlama olmaksızın devredilebilir. Pay senedi basılmışsa ciro ve teslim, basılmamışsa yazılı bir devir sözleşmesi yeterlidir (TTK m. 490). Bu esneklik, A.Ş.'leri yatırım süreçleri için ideal kılar.

İçtihatlar da, özellikle noter onayı gibi şekil şartlarının eksikliğinin pay devrini geçersiz kılacağını vurgulamaktadır. Örneğin, Antalya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin........

© Hukuki Haber