İstihkak bir malikin mülkiyet hakkına dayanarak kendisine ait bir eşyayı haksız şekilde ekinde bulunduran üçüncü kişiden geri isteme hakkını ifade eder. Bu yazımızda istihkak davasının en önemli hallerinden olan hacizde istihkak davası hakkında bilgi vereceğiz.

İcra İflas Kanunu madde 96 ve devamında düzenlemesinde yer alan hacizde istihkak davası uygulamada sıklıkla işletilen bir yoldur. Bir mal haczedilirken o malın üçüncü bir kişiye ait olduğu iddia edilirse haciz tutanağına bu durum yazılır ancak gene de o mal haczedilmiş olunur. Belirtmemiz gerekir ki kimi zaman haczedilen mal gerçekten başka bir kişiye ait iken kimi zaman borçlu kötüniyetli olarak sanki o mal başka bir kişiye aitmiş gibi yaparak malını kurtarmaya çalışıyor olabilir. Bu tür durumlar için hacizde istihkak süreci takip edilecektir.

Hacizde istihkak davasının amacı o malın mülkiyetinin kesin surette kime ait olduğunun tespit edilmesi değildir. Bu davada malın üzerinde kimin hakimiyetinin olduğu ve haczedilip haczedilemeyeceği tespit edilir. Yani mülkiyet yalnızca icra hukukunu ilgilendirdiği kadar belirlenir. Borçlunun çekişmeli olan malları varsa öncelikle onlar haczedilir. Ancak bunlar yeterli olmadığı takdirde bu bahsettiğimiz çekişmeli mallar haczedilir. Ayrıca bu çekişmeli mallar borçlunun elinde ise haczedilir ve bunlara el konulabilir.

Ancak bu mallar üçüncü kişinin elinde ise bu sefer gene haciz gerçekleşir ancak mal yediemin sıfatı ile üçüncü kişinin elinde bırakılır. Belirtmemiz gerekir ki istihkak iddiası yalnızca mülkiyete dayanmak zorunda değildir. Rehin altındaki malın haczedilmesi durumunda da rehin sahibi kişi istihkak iddiasında bulunabilir. Bu durumda istihkak davasında mülkiyet değil rehin hakkı incelenecektir. Hacizde istihkak davası nedir dediğimiz zaman ikili bir ayrım yapmak gerekir. Çünkü prosedür de bu iki duruma göre değişecektir. Bu iki hal şunlardır:

1. Malın borçlunun elinde olması veya borçluya birlikte üçüncü kişinin elinde olması

2. Malın üçüncü kişinin elinde olması

Malın Borçlunun Elinde veya Borçlu ile Birlikte Üçüncü Kişi Elinde Olması :

Haciz esnasında borçlunun elinde olan bir mal borçlu tarafından veya üçüncü kişi tarafından o üçüncü kişiye ait olduğu iddia edilirse bu durum tutanağa geçirilir ve mala haciz konmuş olur. Sadece ait olma değil, yukarıda değindiğimiz üzere sınırlı ayni haklar için de bu tür bir iddia öne sürülebilir. Ayrıca bunun haciz esnasında olması da şart değildir. Haczin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içerisinde bu şekilde istihkak iddiası öne sürülebilir. İstihkak iddiasından sonra bu iddia takibin her iki tarafına da bildirilir. Bu durumda iki şey söz konusu olabilir:

1. İstihkak iddiasına itiraz edilebilir.

2. İstihkak iddiasına itiraz edilmeyebilir.

Alacaklı yahut borçludan biri bu istihkak iddiasına 3 gün içerisinde itiraz etmez ise istihkak iddiası kabul edilmiş olunur. Yani itiraz edilmediği zaman istihkak iddiası ile birlikte işlem görür söz konusu mal. Eğer mülkiyet iddiası varsa haciz kalkar, rehin iddiası varsa rehinli olarak haczedilmiş olunur.

Eğer 3 gün içerisinde itiraz edildiği görülürse bu durumda icra müdürünün yapacağı şey, dosyayı icra mahkemesine göndermek olacaktır. İcra mahkemesinin önüne böyle bir dosya geldiğinde öncelikle yapacağı şey ise takibin devamı yahut ertelenmesi ile ilgili karar vermek olacaktır.

Uygulamada bu tür bir durumda takip ertelenir ve istihkak iddiasında bulunan üçüncü kişiden teminat göstermesi istenir. Bu teminat, haksız çıkılması halinde alacaklının zararının giderilmesi amacıyla istenmektedir. Teminat gösterilmezse takip devam eder. Takibin devamına ilişkin mahkemenin vereceği karar kesindir.

Esasen burada takip yalnızca istihkak iddiasında bulunulan mallar için ertelenir. Çekişmeli olmayan malların haczi ve satışına devam edilebilir. Eğer icra mahkemesi istihkak iddiasının kötüniyetle sırf satış işlemlerini ertelemek maksadı ile yapıldığına kanaat getirirse bu durumda takibin çekişmeli olan mallar için de devamına karar verir.

Buradan sonra hacizde istihkak davası aşaması gelir. Üçüncü kişi takibin devamına yahut durdurulmasına ilişkin mahkeme kararı kendisine tebliğ veya tefhim edildikten sonra 7........

© Hukuki Haber