Ceza yargılamasında ispatın ölçütü, vicdani kanaattir. Anayasamızın 138. maddesi uyarınca yargıçlar, vicdani kanaatlerine göre karar verirler. Yargılama yasamızın 217. maddesi uyarınca ceza yargıcı, delilleri vicdani kanaatine göre serbestçe takdir eder. Buna göre, maddi olayın ispatı, yani eylemin sanık tarafından işlenip işlenmediği, vicdani kanaate göre belirlenir.

Beccaria’ya göre, vicdani kanaatin oluştuğunu sezmek, onu tanımlamaktan daha kolaydır[1]. Gerçekten de vicdani kanaatin tanımını yapmak oldukça zordur.

Tanımlamaya, iki kelimenin sözlük anlamını araştırarak başlayacağız. Kanaat, görüş demektir. Görüş de bir olay üzerine varılan yargıdır[2]. Yargıcın görevi zaten budur: yargılama konusu olay hakkında bir yargıya varmak. O halde buradaki mesele, yargıcın bu yargısının vicdana dayanmasıdır.

Vicdan kavramının Türk Dil Kurumu Sözlüğündeki tanımı şöyledir: “Kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan duygu[3]”.

Buna göre vicdan, bir duygudur. Bu duygu, doğruluk duygusudur. İnsanın, vardığı sonucun doğruluğunu dürüst bir biçimde sorgulamasıdır.

“Ceza Davalarında İspat” isimli eserimizde açıkladığımız üzere, kanımızca mahkûmiyet için yeterli ve gerekli olan vicdani kanaat, kesinlik hissidir. Karar........

© Hukuki Haber