Giriş

Makul sürede yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının en temel unsurlarından biridir. Yargılamaların gereksiz yere uzaması, bireylerin hak arama özgürlüğünü ihlal ettiği gibi, toplumun adalet sistemine olan güvenini de ciddi biçimde zedelemektedir. Hukuk devletinin en önemli unsurlarından biri olan adil yargılanma hakkı, yalnızca doğru kararların verilmesini değil, aynı zamanda bu kararların etkili, zamanında ve eksiksiz bir şekilde uygulanmasını da içermektedir.

Bu bağlamda, makul sürede yargılanma hakkı hem Anayasa hem de uluslararası sözleşmeler ile güvence altına alınmıştır. Bununla birlikte, yargılamaların uzun sürmesi ve kararların icrasında yaşanan aksaklıklar nedeniyle doğan hak ihlalleri, iç hukukta oluşturulan Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu tarafından telafi edilmeye çalışılmaktadır.

Normatif Çerçeve

Anayasal Düzenlemeler

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 36. maddesi, herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğunu düzenlemiştir. Ayrıca, Anayasa’nın 141/4. maddesi, davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılmasının yargının görevi olduğunu hüküm altına alarak, makul sürede yargılanma hakkını açıkça güvence altına almıştır.

Uluslararası Düzenlemeler

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi, herkesin davasının “makul süre” içerisinde ve bağımsız bir mahkeme tarafından görülmesini öngörmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), içtihatlarında yargılamaların uzun sürmesinin tek başına adil yargılanma hakkının ihlali........

© Hukuki Haber