menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Hukuk ve Matematik: Normdan Karara Uzanan Rasyonel Yolculuk

10 0
13.05.2025

Hukuk denince çoğumuzun aklına ilk gelen şey adalet olur; adaletin biçimi ise kurallardır. Oysa hukuk yalnızca değerler üzerine değil, aynı zamanda yapısal düşünce, sistematik analiz ve mantıksal çıkarımlar üzerine de inşa edilmiş bir disiplindir. Bu yönüyle hukuk, yüzeyde normatif; fakat derinlikte rasyoneldir. Peki bu rasyonellik neye yaslanır? Sadece kanun metinlerine mi, yoksa zihinsel bir sistematiğe mi? Bir hukukçunun karar verirken yaptığı şey gerçekten sadece yorum mudur, yoksa bir tür soyut işlem midir?

İşte tam bu noktada matematik devreye giriyor. Evet, hukuk ve matematik ilk bakışta uzak iki alan gibi görünür: biri soyut adaletin peşinde, diğeri somut sayılarla meşgul. Ancak daha yakından bakıldığında, bu iki disiplinin kesiştiği zemin oldukça güçlüdür. Çünkü her ikisi de mantıksal tutarlılık, yapı ve sistem gerektirir. Yargılamanın kendisi bile bir bakıma soyut-matematiksel bir modeldir: Norm, olay ve karar arasında bir denklem kurulur. Hatta bu denklem kimi zaman o kadar karmaşık olur ki, onu çözmek yalnızca bilgiyle değil, güçlü bir muhakeme yeteneğiyle mümkündür.

Şöyle soralım: Bir hâkim, somut bir uyuşmazlıkla........

© Hukuki Haber