29 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik, belirli sağlık meslek gruplarına (klinik psikolog, fizyoterapist, hemşire, ebe, diyetisyen, odyolog, dil ve konuşma terapisti, ergoterapist, podolog, hemşireliğe eşdeğer sağlık memuru vb.) bağımsız olarak mesleklerini icra etme imkânı tanırken, bu kişiler için daha önce bulunmayan yeni yükümlülükler getirmektedir. Aşağıda, yönetmelikle getirilen ve daha önce var olmayan başlıca yükümlülükler, türü, kapsamı ve etkilenen meslek gruplarıyla birlikte listelenmiştir:

Ruhsatlandırma ve Faaliyet Yükümlülükleri

- Ruhsat alma zorunluluğu (idari yükümlülük): Sağlık meslek mensupları, mesleklerini serbest icra edebilmek için İl Sağlık Müdürlüğünden ruhsat belgesi almak zorundadır. Ruhsat almadan bağımsız bir birim açılamaz. Bu yükümlülük, yönetmelikte belirtilen tüm sağlık meslek mensuplarını kapsar ve yalnızca Türk vatandaşı olan bireyler başvurabilir; tüzel kişilikler bu birimleri açamaz (yani şirketler veya yabancı uyruklu kişiler bu kapsamın dışındadır).

- Birden fazla kişiye ortak ruhsat ve tek birim açma (yeni uygulama): Aynı meslek unvanına sahip en fazla üç sağlık meslek mensubu, birlikte tek bir müşterek sağlık meslek hizmet birimi açabilir. Bu durumda her biri ayrı ruhsat almak ve her birinin ayrı bir uygulama odası bulundurmak zorundadır. Ortak açılan birimdeki ortak kullanım alanlarından bu kişiler müştereken sorumludur. Bu yükümlülük, birden fazla profesyonelin (örneğin üç fizyoterapistin) birlikte çalışmak istemesi durumunda ortaya çıkan yeni bir düzenlemedir.

- Ruhsat devredilememe ve adres değişikliği bildirimi: Alınan ruhsat başka bir kişiye devredilemez; sağlık meslek mensubu ölçeğinde kişiye özeldir. Ayrıca, birimin adresi değişecekse yeniden ruhsat başvurusu yapılması gerekmektedir. Yani, taşınma durumunda eski ruhsat geçersiz sayılacak olup yeni yer için tekrar izin alınmalıdır. Bu kural, tüm ruhsat sahipleri için geçerli olup, birimin sürekliliği ve denetimi açısından yeni bir yükümlülük getirmektedir.

- Ruhsat sonrası faaliyete başlama süresi: Ruhsat alındıktan sonra en geç 6 ay içinde faaliyete başlama yükümlülüğü vardır; aksi halde ruhsat iptal edilir. Bu, ruhsat alıp uzun süre açılmayan birimlerin önlenmesine yöneliktir. Ayrıca, faaliyetin geçici durdurulması en fazla 6 ay mümkün olup bu sürede yeniden başlamazsa ruhsatın iptal edileceği düzenlenmiştir. Bu süre sınırlamaları da yeni birer yükümlülüktür ve tüm ruhsat sahiplerini kapsar.

Fiziksel Mekân ve Donanım Yükümlülükleri

- Asgari fiziksel alan koşulları (teknik/altyapı yükümlülüğü): Sağlık meslek mensuplarının açtığı birimler için yeni asgari fiziki standartlar belirlenmiştir. Her bir sağlık meslek mensubu için en az bir uygulama odası bulunacak, bu odada lavabo olması zorunlu olacaktır. Odyologlar için ayrıca en az 3 m²’lik, ses yalıtımlı bir odyometri kabini bulundurma şartı getirilmiştir. Uygulama odaları dışında en az 8 m²’lik bir bekleme salonu ve engelli kullanımına uygun tuvalet bulunması gerekmektedir. Bu fiziki koşullar, daha önce sağlık kabinleri için belirlenmemiş detaylarda olup yeni açılacak tüm bağımsız birimleri (hemşire, ebe, fizyoterapist, psikolog vb.) kapsar. Yönetmelik, asgari ölçülerde ’a kadar sapmaya izin vererek esneklik tanımış olsa da, belirtilen fiziki şartların sağlanması yeni bir yükümlülüktür.

- Zorunlu tıbbi cihaz ve donanım listesi (teknik yükümlülük): Her birim, ilgili meslek grubunun hizmet verebilmesi için gerekli asgari tıbbi cihaz ve donanımları bulundurmakla yükümlüdür. Yönetmelik EK-4’te her meslek için bulundurulması gereken cihazları listelemiş ve bu cihazların tamamının Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Ürün Takip Sistemi’ne (ÜTS) kayıtlı olması şartını getirmiştir. Bu kapsamda örneğin bir fizyoterapist, listede belirtilen cihazları temin etmeli; odyolog ise odyometre cihazını ÜTS’ye kayıtlı şekilde bulundurmalıdır. Bu da daha önce olmayan bir donanım takip yükümlülüğüdür ve listede adı geçen tüm meslekleri kapsar.

- Ruhsat, diploma ve belge görünürlüğü (idari yükümlülük): Sağlık meslek hizmet biriminde, ruhsat belgesinin yanı sıra meslek mensubunun diploması ve varsa mesleki çalışma belgelerinin herkesçe görülebilecek şekilde asılması zorunludur. Bu yeni yükümlülük sayesinde hastalar, hizmet aldıkları uzmanın yeterliliklerini doğrudan görme imkanına sahip olacaktır. Kural, tüm meslek grupları için geçerli olup, mesleki şeffaflığı artırmayı amaçlamaktadır.

Personel ve Çalışma Düzeni Yükümlülükleri

- Tek bir birim açma sınırı (faaliyet kapsamı yükümlülüğü): Her bir sağlık meslek mensubu yalnızca bir adet sağlık meslek hizmet birimi açabilir; birden fazla şube açılamaz. Yani örneğin bir diyetisyen veya fizyoterapist, aynı anda iki ayrı muayenehane benzeri birim kurup işletemeyecektir. Bu düzenleme, tüm ilgili sağlık meslek mensuplarını kapsayan yeni bir kısıtlamadır ve amaç, her uzmanın tek bir merkezde tam sorumlulukla hizmet vermesini sağlamaktır.

- Başka kurumda çalışma yasağı (çalışma düzeni yükümlülüğü): Serbest meslek hizmet birimi açarak mesleğini icra eden bir sağlık meslek mensubu, eşzamanlı olarak başka herhangi bir sağlık kuruluşunda çalışamaz. Örneğin kendi birimini açan bir hemşire veya fizyoterapist, aynı anda bir hastanede veya tıp merkezinde görev yapamaz. Bu yeni yükümlülük, tam zamanlı ve odaklı hizmet sunumunu hedefleyerek tüm meslek grupları için getirilmiştir.

- Yardımcı sağlık personeli istihdamı (personel istihdam yükümlülüğü): Her bir sağlık meslek mensubu, faaliyet alanına göre en fazla bir adet sağlık teknikeri veya teknisyeni çalıştırabilir. (Klinik psikologlar için bu yardımcı personel bir psikolog olabilir.) Bu personelin istihdamı halinde, İl Sağlık Müdürlüğü’nden EK-3 formatında bir “çalışma belgesi” düzenlenmesi gerekir. Yani bir fizyoterapist, yanında bir fizyoterapi teknikeri çalıştırabilir ancak sayısı bir ile sınırlıdır ve resmi çalışma izni belgelendirilecektir. Bu, daha önce olmayan bir uygulama olup tüm meslek grupları için geçerlidir (psikologlar için yardımcı personelin niteliği belirtilerek). Ayrıca ihtiyaç halinde temizlik, sekreterya gibi destek personeli çalıştırılabilir; fakat destek personeli sağlık hizmeti sunumunda görevlendirilemez (yalnızca idari/destek işlerde çalışabilir).

- Personel değişikliklerinin bildirilmesi: Eğer çalıştırılan tekniker/teknisyen veya psikolog (yardımcı personel) herhangi bir sebeple işten ayrılırsa, bu ayrılış en geç 10 iş günü içinde müdürlüğe bildirilmek zorundadır ve ilgili kişinin çalışma belgesi iptal edilir. Bu yükümlülük, personel değişikliklerinin kayıt altına alınmasını amaçlayan yeni bir kural olup yardımcı personel istihdam eden tüm birimleri kapsar.

- Çalışma saatlerinin planlanması ve bildirimi (düzenleyici yükümlülük): Her sağlık meslek hizmet biriminin çalışma gün ve saatleri ruhsat belgesinde belirtilmekte ve fiili çalışma zamanları İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilmektedir. Ayrıca sağlık meslek mensubu, izin, tatil veya hastalık gibi durumlarda birimde bizzat bulunamayacaksa bunu müdürlüğe önceden bildirmekle yükümlüdür. Böyle bir yokluk durumunda, eğer birimde tek başına hizmet veriyorsa o süre boyunca birimde sağlık hizmeti sunulamaz. (Birden fazla aynı meslekten kişinin ortak açtığı birimlerde diğer ortaklar kendi odalarında hizmete devam edebilir.) Bu düzenleme, hizmetin kesintisizliği ve denetimi açısından yeni bir yükümlülük getirerek tüm ruhsat sahiplerini kapsamaktadır.

- Kimlik kartı taşıma (identifikasyon yükümlülüğü): Sağlık meslek mensubu ile birimde görev yapan tüm personel, üzerlerinde ad, soyad ve unvanlarını içeren fotoğraflı bir kimlik kartı taşımak zorundadır. Bu kimlik kartının görünür şekilde takılması gerekmektedir. Bu, geçmişte özel muayenehaneler dışındaki sağlık personeli için zorunlu olmayan bir uygulamaydı; yeni yönetmelikle tüm bağımsız çalışan sağlık meslek mensupları ve ekibi için geçerli hale gelmiştir.

Hasta Kabulü ve Hizmet Sunumu Yükümlülükleri

- Hekim yönlendirmesi şartı (mesleki uygulama yükümlülüğü):........

© Hukuki Haber