Giriş

Bu makalemde, ceza muhakemesi hukukunda önemli bir koruma tedbiri olan gözaltına alma uygulamasını hukuki çerçevesiyle ele alacağım. Önemle vurgulamak istediğim husus; koruma tedbirlerine, insan hakları ve temel hak ve özgürlüklere müdahale oluşturduğu için ancak yasal bir dayanak varsa başvurulabilmektedir. Gözaltı kararı, kişinin özgürlüğünü geçici süreyle kısıtlayan ve doğrudan temel haklara müdahale niteliği taşıyan bir tedbirdir. Bu nedenle hem karar verilmesi hem de uygulanma süreci bakımından hukuka uygunluk denetimi büyük önem taşımaktadır. Aşağıda, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde gözaltı kararının dayanakları, süre sınırları, itiraz yolları ve uygulamadaki hak ihlalleri değerlendirilmiştir.

1. Gözaltına Alma Tedbirinin Hukuki Tanımı

CMK m.91’e göre, gözaltı; yakalanan kişinin, soruşturma işlemleri tamamlanıncaya kadar ve hâkim önüne çıkarılana veya serbest bırakılana kadar özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanmasıdır. Bu işlem hâkim kararı olmadan, Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle kolluk tarafından uygulanabilir. Belirli durumlarda mülki amirce belirlenen kolluk amirleri de gözaltı emri verebilir.

2. Gözaltı Kararının Şartları

Gözaltına alma, kişi özgürlüğünün belirli bir süre ile sınırlanmasını gerektiğinden, sıkı koşullara bağlı tutulmuştur. CMK m.91/2'ye göre, bir kişinin gözaltına alınabilmesi için aşağıdaki iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir:

-Soruşturma yönünden gözaltı zorunlu olmalıdır,

-Şüpheli hakkında suçu işlediğine dair somut delil bulunmalıdır.

Bu koşullar sağlanmadan verilen gözaltı kararları hukuka aykırı olacaktır.

3. Gözaltı Süresi

Gözaltı süresi ile ilgili ilgili CMK madde 91’in birinci fıkrasında gözaltı süresinden bahsetmektedir.

‘’Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için........

© Hukuki Haber