1. Giriş

Kira sözleşmeleri, konut ve işyeri kiralamalarında tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen, Türk Borçlar Kanunu’nda (TBK) özel olarak düzenlenen sözleşmelerdir. Ülkemizde son zamanlarda kira sözleşmelerinin e-Devlet platformu üzerinden düzenlenmesi hususu gündeme gelmiştir. Kira sözleşmelerinin elektronik ortamda yani e-Devlet platformu üzerinden düzenlenmesi, kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi, taraflar arasındaki uyuşmazlıkların önlenmesini ve kamu gelirlerinin artırılmasını hedeflemektedir. Bu yazımızda kira sözleşmelerinin dijital ortamda yapılmasının hukuki temelleri, avantajları, potansiyel sorunları ve güncel uygulama detayları derinlemesine incelenecektir.

Türk Borçlar Kanunu’nda (TBK), kira sözleşmelerine ilişkin hükümleri Madde 299-356 arasında düzenlenmektedir. Bu hükümler, konut ve çatılı iş yeri kiralarını, adi kiraları ve ürün kiralarını kapsar. Aşağıda, kira sözleşmesine ilişkin önemli maddeler özetlenmiştir:

1. Kira Sözleşmesinin Tanımı (Madde 299):

2. Kiraya verenin, bir şeyin kullanılmasını veya ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı; kiracının ise buna karşılık bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

3. Kira Bedeli (Madde 300):

Kira bedeli, tarafların anlaşmasına göre belirlenir. Sözleşmede açık bir hüküm yoksa, kira bedeli mahkemece emsal kira bedellerine göre belirlenir.

4. Kiralananın Teslimi ve Kullanım (Madde 301-302):

Kiraya veren, kiralananı sözleşmede belirlenen kullanım amacına uygun şekilde teslim etmek ve kira süresince bu şekilde bulundurmakla yükümlüdür.

5. Kiracının Özen Borcu ve Sorumluluğu (Madde 303):

Kiracı, kiralananı sözleşmeye uygun şekilde kullanmak ve korumakla yükümlüdür. Aksi hâlde, kiralananda meydana gelen zararları tazmin etmek zorundadır.

6. Alt Kira ve Kullanım Hakkının Devri (Madde 322):

Kiracı, kiraya verenin rızası olmadan kiralananı bir başkasına devredemez ya da alt kiraya veremez.

7. Kira Süresinin Sona Ermesi ve Tahliye (Madde 347):
Kiracı, kira süresinin bitiminden en az 15 gün önce yazılı bildirimde bulunarak sözleşmeyi sona erdirebilir. Kiraya veren, ancak on yıllık uzama süresinden sonra haklı gerekçelerle sözleşmeyi sona erdirebilir.

8. Kira Artışı (Madde 344):
Kira bedelindeki artış, Türk Borçlar Kanunu'na göre TÜFE oranını geçemez. Tarafların anlaşmasıyla belirlenen artış oranı, bu sınırı aşamaz.

9. Tahliye Taahhüdü (Madde 352):
Kiracı, kiralananı tahliye edeceğini yazılı olarak taahhüt etmişse ve belirttiği tarihte tahliye etmezse, kiraya veren tahliye talebinde bulunabilir.

10. Adi Kiralar (Madde 353):
Adi kira, taşınır ve taşınmaz malların kullanımını kapsar. Konut ve iş yeri dışında kalan kiralamalarda uygulanır.

11. Ürün Kiraları (Madde 357-378):
Kiraya verenin, bir taşınmazdan elde edilecek ürünleri kullanma hakkını kiracıya devrettiği özel kira türüdür. Ürün kiralarında, sözleşme süresi ve elde edilecek gelirler önceden belirlenir.

12. Tahliye Davaları (Madde 354):
Konut ve işyeri kiralarında tahliye davaları, kiralananın bulunduğu yer mahkemesinde görülür.

Özetle; Türk Borçlar Kanunu’nun 299. maddesi, kira sözleşmesini, “Kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı; kiracının ise buna karşılık bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşme” olarak tanımlar.

Türk Borçlar Kanunu kira sözleşmelerinin yazılı yapılmasını zorunlu kılmamaktadır. Ancak, dijital ortamda düzenlenen kira sözleşmelerinde imzanın elektronik ortamda gerçekleşmesi,........

© Hukuki Haber