Bu tür davranışlar sergileyen bireyler için Türkçe’de genellikle “maganda” veya “kaba turist” gibi terimler kullanılabilir. Ancak, daha nötr ve bilimsel bir bağlamda, bu davranışlar “turist kabalığı” veya “turist görgüsüzlüğü/kültürsüzlüğü” olarak adlandırılabilir. Bu terimler, sosyal normlara ve ortak yaşam kurallarına uymayan, bencil ve düşüncesiz davranışları ifade eder. İngilizce literatürde ise bu tür davranışlar “turist kabalığı” (tourist incivility) veya “sorumsuz turist davranışı” (irresponsible tourist behavior) olarak sınıflandırılabilir. Bu davranışların altında yatan problemler, sosyolojik, psikolojik ve kültürel faktörlere dayanır.

Bilimsel bir perspektiften, bu davranışların nedenlerini ve problemlerini madde madde inceleyelim:

Açıklama: Sosyal normlar, bir toplumda kabul görmüş davranış kurallarıdır. Bu tür turistler, otel gibi ortak yaşam alanlarında geçerli olan kurallara uymamakta ve bireysel rahatlarını diğerlerinin haklarının önüne koymaktadır.

Problem: Bu davranış, sosyal öğrenme teorisine göre, bireyin çevresinden uygun davranış modellerini öğrenememiş olmasıyla ilişkilendirilebilir. Eğitim eksikliği veya sosyal çevredeki normların zayıf olması, bu tür kabalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Bilimsel Bağlam: Sosyal öğrenme teorisi (Bandura, 1977), bireylerin davranışlarını çevrelerinden gözlem ve taklit yoluyla öğrendiğini belirtir. Eğer birey, görgü kurallarına uymayan bir çevrede yetişmişse, bu davranışları normal kabul edebilir.

Açıklama: “Her şey dahil parası verdim, istediğimi yaparım” söylemi, bireyin ödediği ücretin kendisine sınırsız hak tanıdığına olan inancını yansıtır. Bu, bireyselliğin ve hak iddiasının aşırı bir tezahürüdür.

Problem: Bu tutum, sosyal psikolojide “narsisistik eğilim” veya “hak iddiası” (entitlement) olarak tanımlanır.........

© Haberton