menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Orta Asya AB İçin Neden Önemli?

12 154
18.04.2025

Okurlarım Orta Asya ifadesini kullanmama, bu tanımlamanın Sovyetler tarafından uydurulduğu gerekçesiyle tepki gösteriyorlar. Orta Asya yerine Türkistan kavramını kullanmamız gerektiğini ifade ediyorlar. Oysa Türkistan Orta Asya’dan ibaret değil. Türkistan’ın Rus Çarlığı ve SSCB tarafından işgal edilen parçasına yani Kuzey ve Batı Türkistan’a Orta Asya deniyor. Doğu Türkistan Çin’in, Güney Türkistan Afganistan’ın ve Güneybatı Türkistan İran’ın işgali altında. Ulu Türkistan’ın kuzeydoğu ucunda yer alan Bayan Ülge Moğolistan, kuzeybatısında yer alan Astrahan Rusya toprağı.

Nasıl ki Ege Anadolu’dadır ama tek başına Anadolu değildir, Orta Asya’da Türkistan değildir. Orta Asya’ya Türkistan dersek işgalcilerle aynı safa düşmüş olmaz mıyız? Zira Çin Doğu Türkistan’a Sincan, Afganistan Güney Türkistan’a Kuzey Afganistan ve İran Batı Türkistan’a Horasan diyor.

Kullanabileceğimiz en doğru ifade ‘’Hür Türkistan’’ olabilir ama bu tanımlamayı devlet adamlarımız kullanamaz. Zira bu ifadeyle Çin, İran ve Afganistan’ın toprak bütünlüğü hedef alınmış olunuyor. Belki en doğru ifade Batı Türkistan olabilir. Ama Orta Asya, Türkistan değildir. Türkistan’ın bir parçasıdır.

Orta Asya sadece AB için değil dünya için önemli. Hazar’ın iki yanı, Basra Körfezinden sonra dünyada en zengin enerji rezervlerine sahip olan bölge. Düşünün Çin’in doğalgaz ihtiyacının `’dan fazlasını Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan karşılıyor. AB’nin petrol ihtiyacının ’ünü, Çin’in ’dan fazlasının tek başına Kazakistan karşılıyor. Kırgızistan ve Tacikistan’ın su kaynakları Orta Asya, Afganistan ve Pakistan’ın elektrik ihtiyacını karşılayacak potansiyelde.

Orta Asya sadece enerji zengini değil. Neredeyse bütün madenlerde devasa stokları var. Orta Asya, dünyadaki manganez cevherinin yüzde 38,6'sını, kromun yüzde 30,07'sini, kurşunun yüzde 20'sini,........

© Habererk