Ortadoğu: Timur’un Satranç Tahtasında Yeni Sınırlar

Timur’un 110 karelik satranç tahtası, küresel güçlerin dans ettiği bir arena. Ortadoğu, bu tahtada bir piyon gibi görünse de, oyunun kaderini değiştiren bir aktör. 2025’te, Rusya-Ukrayna çatışmasının küresel yankıları, Ortadoğu’da enerji savaşlarını, vekalet çatışmalarını ve mülteci krizini yeniden şekillendiriyor. Suudi Arabistan, İran, Türkiye ve diğer aktörler, kendi taşlarını oynatırken, bölge kaos ve umut arasında bir eşikte duruyor. Türk strateji geleneğinin “Kargaşada fırsat, sakinlikte güç yatar” öğüdü ışığında, bu makale, Ortadoğu’nun enerji dinamiklerini, vekalet savaşlarını, insanî yükünü ve barış arayışını analiz ediyor. Carnegie, Middle East Institute, BM, Dünya Bankası, IEA, UNHCR ve SIPRI verileriyle desteklenen çalışma, bölgenin yeni dünya düzenindeki rolünü ve barışın nasıl bir stratejiyle kazanılabileceğini inceliyor.

Tahtanın Piyonu mu, Şahı mı?

Timur’un satrancında, her kare bir hikâye anlatır. Ortadoğu, bu 110 karelik tahtada, piyon gibi küçük görünse de, oyunun gidişatını belirliyor. 2025’te, Rusya-Ukrayna çatışmasının küresel etkileri, Ortadoğu’da yeni sınırlar çiziyor: Petrol ve gaz savaşları, vekalet çatışmaları, mülteci dalgaları… Bölge, hem kaosun hem umudun arenası. Suudi Arabistan ve İran, enerji piyasalarında yarışırken; Suriye, Yemen ve Lübnan, vekalet savaşlarının sahnesi. Türk strateji geleneği, “Kargaşada fırsat, sakinlikte güç yatar” der. Ortadoğu, bu tahtada piyon mu, yoksa şah mı? Örneğin, 2023’teki İran-Suudi anlaşması, bölgesel gerilimleri azaltsa da, Suriye’deki çatışmalar hâlâ sürüyor [1]. Bu makale, Ortadoğu’nun enerji, savaş ve insanî dinamiklerini inceleyerek, barışın yolunu arıyor.

Tahtanın Ateşi

Ortadoğu, Timur’un tahtasında enerji savaşlarının merkezi. 2025’te, bölge, küresel petrol talebinin 5’ini karşılıyor; Suudi Arabistan, günlük 11 milyon varil üretimle lider, İran ise 4 milyon varille takipte [2]. Ancak, Rusya-Ukrayna çatışması, enerji fiyatlarını artırdı; bu, Ortadoğu’nun gelirlerini artırsa da, küresel yenilenebilir enerjiye geçiş ve ABD’nin LNG ihracatı, bölgenin etkisini tehdit ediyor [3]. Örneğin, 2024’te ABD, Avrupa’ya LNG ihracatını 0 artırarak Ortadoğu’nun pazar payını zorladı [4]. Bağdat’ta bir petrol işçisi, “Tanklar doluyor, ama cebimiz boş” diyor; Irak’ta petrol gelirlerinin `’ı altyapı yerine savaş giderlerine harcanıyor [5]. Türk strateji geleneği, “Ateşi kontrol eden, oyunu kazanır” der. Ortadoğu, enerjiyle tahtada güç mü kazanıyor, yoksa yeni bağımlılıklara mı sürükleniyor? Örneğin, Suudi Arabistan’ın Vision 2030 programı, yenilenebilir enerjiye 50 milyar dolar yatırım yaptı, ancak petrol hâlâ ekonominin �’ini oluşturuyor [6]. Katar, LNG üretimini

2025’te artırarak Avrupa pazarına yöneldi, ancak bu, İran’la rekabeti kızıştırıyor [7]. Enerji, sadece zenginlik değil, stratejik bir silah; Ortadoğu, bu ateşi kontrol edebilecek mi?

Gölgelerdeki Çarpışma

Ortadoğu, Timur’un tahtasında vekalet savaşlarının sahnesi. Suriye’de Rusya ve ABD, Yemen’de İran ve Suudi Arabistan, Lübnan’da Hizbullah........

© Habererk