Özbekistan’ın okullarda ve üniversitelerde Çinli öğretmenler tarafından Çince eğitim verileceğini açıklaması Türk milliyetçilerinde hayal kırıklığına ve endişeye yol açtı. Zira yüzeysel bakıldığında Türkler dillerini kaybettiklerinde asimile oluyorlar.

Oysa daha derinlikli baktığımızda böyle bir riskin olmadığını görürüz. Türkler aynı dine mensup oldukları toplulukların içinde azınlık olarak yaşadıklarında dillerini kaybediyorlar. Çoğunluğun dilini konuşmaya başlıyorlar. Dil kaybının doğal sonucu birkaç nesilde asimile olmak oluyor. Kuzey Afrika, Hindistan, Kansu ve Ortadoğu Türkleri böyle asimile oldular.

Uygurlar ve Sarı Uygurlar aynı tarihlerde kadim anavatandan göçtüler. Uygurlar Türkistan’ın doğusuna, Sarı Uygurlar Kansu’ya yerleşti. O tarihlerde Türkistan’da Çinli olmadığından Uygurlar varlıklarını muhafaza ettiler. Oysa Kansu’da Çinliler çoğunluktaydı. Türkler zamanla Çince konuşmaya başladılar. Budizm’i benimsediler. Çin, Hindistan ve Arap dünyası, Sarı Uygurlar gibi onlarca Türk topluluğunu içine alarak eritti.

Özbekistan’da Çinli yok. Özbekistan’la Çin komşu değiller. Nüfusu hızla azalan Çin’den Özbekistan’a akın olması da mümkün değil. Kaldı ki 100-150 bin Özbek Çince bildiği için Özbekler asimile olmazlar. Ya da Çin kültürü Özbekistan’da baskın olmaz.

Bir başka haklı endişe sebebi, Çin’in işgalci olması. Çin son yüz elli yılda Tibet, Doğu Türkistan, Mançurya, Kore ve Güney Moğolistan’ı işgal etti. Kore’yi Japonya kurtardı. Fakat bu memleketlerin hiçbirinde Çince konuşulmuyordu. Yani Çin’in bir yeri işgal etmesi için o yerde Çince konuşulması gerekmiyor. Ama Çin işgal ettiği yerlerde Çince konuşulması için büyük gayret gösteriyor. Mesela Mançurya ve Güney Moğolistan’da Çince hakim dil. Moğollar ve Mançular hızla asimile oluyorlar. Uygurlar ve Tibetliler ise dillerini ve dinlerini muhafaza ederek Çin zulmüne direniyorlar.

Çincenin yaygınlaşmasının Çinin Türk ülkeleri üzerindeki ağırlığını arttıracağı tespiti bir diğer endişe kaynağı. Çin’in ağırlığı dünyanın her tarafında artıyor. On yıl öncesine kadar Türk ülkelerinde tek........

© Habererk