Orduda ilk cunta, ezanın asli haliyle okunmasına imkân tanıyan yasal düzenleme yapılınca kuruldu. 1950’li yıllarda Türkiye’de açılan, kapanan, kurulan, dağılan, birbirleriyle dirsek temasında olan ya da birbirlerinden habersiz onlarca cunta vardı. Bu örgütler, başlangıçta, zayıf olduklarından müdahale yapmaktan ziyade, önemli ve kritik noktalara kendi arkadaşlarının tayinlerinin yapılmasını hedeflediler.

İnönü ‘nün çok erken tarihlerden itibaren cuntalarla ilişkileri vardı. Fakat Batı blokunda yer edinebilmek için demokratik rejim devam etmeliydi. Bu nedenle uzun süre darbe yapılmasına engel oldu. Demokratların memleketi iyi yönetemeyeceklerinden emindi. Vatandaş onu arayacak ve CHP’yi iktidara getirecekti. 1954 seçimlerinde Demokratların oyları artınca, 1957 seçimlerinde Hür Parti ve Millet Partisiyle yapılan iş birliğine ve ekonomik krize rağmen DP tek başına iktidara gelince, İnönü ihtilalin tek yol olduğuna kanaat getirdi.

1958 senesinde İMF ile imzalanan anlaşmanın ardından ekonominin düzelmesi ve 1959’da meydana gelen uçak kazası ve Kıbrıs’ta elde edilen haklar Demokratları çok güçlendirdi. Kazadan yaralı kurtulan Menderes, yeniden milletin sevgilisi haline geldi. Milleti, ‘’ya ölseydi? ya yeniden İnönü başa gelseydi?’’ soruları ve bu soruların cevapları tedirgin etti. Seçime gidilseydi sonuç nasıl olurdu sorusuna dört yıl İngiltere Büyükelçisi olarak görev yapan Burrows’un şu yanıtı verdi: ‘’Eğer 1960 ilkbaharında bir seçim yapılsaydı, DP’ye ülke çapında, ekonomik programından dolayı hâlâ büyük destek vardı. Bunun sebeplerinden biri Menderes’in gelişmeye önem vermesidir. Onun takip ettiği politikalar, geleneksel kalkınma politikalarıdır. Maksadı Türkiye’yi Batı standartlarına çıkarmak ve refahı yaymaktı. Bu amaç doğrultusunda oldukça fazla yol, fabrika yapımına, hidroelektrik santrali inşasına girişmiştir. Güneydoğuya rafineri yapmayı ayrıca tarımda ürün çeşitlerinde ve üretim hacimlerinde artış sağlamayı istiyordu. Menderes Türkiye’nin kalkınması için kendine özel bir görev verildiğini düşünüyor ve elinden geleni yapıyordu.’’

1958 ve 59 yıllarındaki gelişmelerden sonra ihtilalin iktidara gelmek için tek yol olduğuna emin olan İnönü düğmeye bastı. Nitekim CHP’de uzun yıllar milletvekilliği ve Genel Sekreter Yardımcılığı görevlerini yürüten Orhan Birgit yıllar sonra Sanem Altan’la yaptığı söyleşi de ‘’O zaman gençlik kollarının başındaydım. İtiraf ediyorum. Olayları öğrencilerin sloganlarına varıncaya kadar biz organize ettik.’’ dedi.

Yüzbaşı Ahmet Er, arkadaşı Kurmay Binbaşı Orhan Erkanlı’yı ziyarete gider. Er, iki siville görüşme halinde olan Erkanlı’nın........

© Habererk