Şah-Mat, Dü-Beş
Rivayet edilir ki; Hindistan’da zamanın bilgelerinden biri, bir savaş oyunu icat eder. Eşit şartlara ve eşit güçlere sahip iki savaşçının mücadele edeceği, sabır, muhakeme ve stratejisi güçlü olanın kazanacağı bir oyundur bu…
Hint ordusunun atlar, filler, savaş arabaları ve piyadelerden oluşan bölümlerini simgeleyen “dört unsur” anlamında “catur anga” adı verilen bu oyunu, Hint Kralı çok sever ve bilgeyi ödüllendirmek ister. “Benden ne istersin?” diye sorar. O da, bir buğday tanesinden başlamak üzere oyundaki karelerinin her biri için bir öncekinin iki katı buğday talep eder.
Kral, bir bilge insana bakar bir de altmış dört kareden oluşan oyun tahtasına… Küçümseyerek dudak büker. “Bu kadar mı?” der. “Benden istediğin bir çuval buğday mı?” Ve başlarlar hesap yapmaya... Birinci kareye bir buğday, ikinci kareye iki buğday, üçüncü kareye dört buğday, dördüncü kareye sekiz buğday, beşinci kareye onaltı buğday, altıncı kareye otuz iki buğday…
Her karede buğdaylar katlanarak çoğalır. Bir müddet sonra rakamlar kâğıtlara sığmaz hale gelir. Öyle ki; daha kareler bitmeden tüm ülkenin toplam buğday üretiminin bile karşılayamayacağı bir sayıya ulaşılır.
Kral, bu muazzam oyunu icat edebilen bir insanı hafife almakla ne kadar hata ettiğini o zaman anlar...
Yine rivayet edilir ki; aynı Hint Kralı, zekâ, strateji ve matematiğin muazzam birleşimi olan bu oyunu, Pers İmparatoruna hediye olarak gönderir. Yanına da bir mektup iliştirir. Mektupta şöyle demektedir:
“Kim daha iyi bilir, kim daha çok düşünür, kim daha ilerisini görürse o kazanır. İşte hayat budur.”
Mektubu okuyan Pers İmparatoru, en zeki adamlarından biri olan vezirini yanına çağırır. Oyunu çözmesini ve aynıyla karşılık vermek üzere yeni bir oyun icat etmesini söyler.
Pers veziri, günler ve geceler boyu çalışır. Adeta zamanla yarışarak oyunu çözer. Ardından kendi oyununu icat eder. Zaman kavramından ilham alarak kurguladığı bu oyunun adı “tavla”dır.
Dört köşesi mevsimleri, pulları ayın otuz gününü, renkleri gece ve gündüzü, kapıları günün 24 saatini simgelemektedir. En önemlisi de yapılacak her hamle, aynı anda atılan iki zara bağlanmış, şans faktörü oyunun temelini oluşturmuştur.
Artık hediye sırası Pers İmparatorundadır. Gönderdiği tavlanın yanına cevabî mektubunu eklemeyi de........
© Haber7
