menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Ahlak ve hukukta modernleşme

11 1
02.08.2025

Hukuk, toplum hayatı bakımından önem arz eden olayları ve oluşumları, toplumsal değerler ve felsefi kabuller çerçevesinde düzenlemektedir. Hukuk, bu düzenleme işini, olması gerekene ilişkin toplumsal değer yargılarından bağımsız olarak yapamaz. Dünya görüşü, varlık tasavvuru ve düzen fikri vardır, hukukun temelinde.

Sosyal hayat, düzen kuralları tarafından; din kuralları, ahlak kuralları, görgü kuralları (örf-adet) ve hukuk kuralları tarafından şekillendirilmektedir. Birey, toplum ve devlet arasındaki ilişkileri çerçeveleyen, biçim ve ruh veren, derinlik kazandıran ve etkileşime yol açan düzen kuralları felsefi düşüncenin ana konularından biridir.

TOPLUMSAL GERÇEKLİK VE HUKUK

Biliniyor ki olması "gereken"e ilişkin değer yargıları, toplumsal değerler ve tercihler, her zaman "olan" ile veya "toplumsal gerçeklik" ile bire bir örtüşmez. Mevcut "durum" ile olması gerekeni gösteren "kural" arasında bir açıklık bulunur.

Üstelik hukuk, gerekli görülen ya da ihtiyaç duyulan düzenlemeyi yaptıktan sonra da, olay ve oluşumların giderek artan hızını ve karmaşıklığını takip etmekte veya uyum sağlamakta zorlanır. Bunun sonucunda, hukuk ile toplumsal gerçeklik arasındaki mesafe daha da açılır.

Bu hukuk ile toplumsal gerçeklik arasında mesafenin oluşması durumu tarih boyunca çok tartışılmıştır. Hukukun nispeten statik bir nitelik taşıyan yapısı, toplumsal yaşam alanındaki değişmeleri, dinamik gelişmeleri ve akışları izlemekte zorlanır. Bu alanda sürekli olarak ortaya çıkan oluşumları, tek başına hukuk yoluyla çerçevelemek pek mümkün olamaz. Böyle bir durumda, ahlaki değerlerin, ilkelerin ve kuralların devreye girmesine ihtiyaç duyulur.

Ancak modernleşme sürecinin ortaya çıkardığı sonuçlar karşısında, ahlakın da hukukun da bu ihtiyaca tek başına yeterince cevap verebileceğini ileri sürmek zor görünmektedir. Hukuk tek başına sosyal düzeni kuramaz ve yürütemez. Ahlak sistemi çökünce hukuk da zorlanır; toplum sadece cezalar ağırlaştırılarak ve cezaevlerini çoğaltarak düzene sokulamaz. Ahlak sisteminin iyi........

© Haber7