Edebî eserler, içinde üretildiği dönemi kavramak açısından çok ciddi veriler barındırabilir. Çağının birer tanığı olarak kabul gören edebî eserler arasında objektif ve nitelikli olanlar kadar, yanlı ve ideolojik saplantılarla kaleme alınmış olanları da vardır. Adnan Menderes ve arkadaşlarının idam edilmesiyle sonuçlanan 27 Mayıs Darbesi etrafında üretilen ikinci grup eserler, Türk edebiyatı içerisinde son derece ibretlik bir edebî külliyat olarak edebiyat tarihindeki yerini almıştır.

Darbeleri işleyen edebî ürünleri baktığımızda, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbelerini konu alan sayısız roman, öykü ve şiir üretildiğini ve bunlarda darbe mantığının sert bir şekilde eleştirilerek mahkum edildiğine tanık oluruz. Fakat aynı kesim edebiyatçıların 27 Mayıs darbesini eleştirmek şöyle dursun, bu kanlı darbeyi övmeye yeterli kelime bulamadığına şahit oluruz. Daha çok sol tandanslı edebiyatçıların gösterdikleri bu çifte standartlı yaklaşım, daha sonraki askeri müdahalelerin de bir çeşit “davetçisi” olmuştur.

Nazım Hikmet ve Attila İlhan’ın tavrı

Sosyalist kimliğinin dışında hümanist temalı şiirleriyle de tanınan Nazım Hikmet’in cuntacılara verdiği destek beklenenin epeyce üstündedir. Bu destek öyle samimi ve içtendir ki Nazım Hikmet, darbecilerin programına destek olmak maksadıyla tek mal varlığı olan parmağındaki yüzüğünü Moskova’dan gönderip cuntacılara bağışlamak ister. Darbe gerçekleşmeden önce kaleme aldığı “Diyet” adlı şiirinde Başbakan Menderes hakkında hakaret içeren sözler sarf eder:

Gözlerinizin ikisi de yerinde,

Adnan Bey

İki gözünüzle bakarsınız

İki kurnaz

İki hayın

Darbe zamanlarında “Kışlalarda gürül gürül borazanlar çalınır” isimli şiiriyle darbecilere selam çakan Attila İlhan, amansız bir darbe savunucusu olarak karşımıza çıkar. Daha çok ulusalcı görüşleriyle bilinen Attilâ İlhan “Ay Yıldız’ın Altında” adlı şiirinde Kuva-yi Milliyeci olarak tanımladığı darbecilere, zalim Demokrat Parti yanlılarına nasıl muamele etmeleri gerektiği konusunda akıl verir. Onların karşısında durmalı, saçlarından tutmalı ve ha deyince de birbirine vurmalıdırlar:

Zalımların karşısında durun ha

Saçlarından saçlarından tutun ha

Ha deyince birbirine vurun........

© Haber Vakti