İklim değişikliği meyve üretimini vurdu, pazar tezgâhları yangın yerine döndü...
2025 yılının ilk aylarında ülkenin dört bir yanında yaşanan sıra dışı hava olayları, özellikle tarımsal üretimi derinden sarstı. Türkiye’nin 65 ilini etkisi altına alan ve normal koşullarda kış aylarında görülmesi beklenen zirai don, bu yıl nisan ayında meydana gelerek meyve ağaçlarını henüz çiçeklenme dönemindeyken dondurdu. Üreticinin aylar süren emeği bir gecede heba olurken, yaşanan rekolte kaybı sadece tarlada değil, sofrada da etkisini göstermeye başladı.
Özellikle meyve fiyatlarında yaşanan hızlı artış, bu ürünleri vatandaş için erişilmesi zor bir lüks haline getirdi. Artık birçok vatandaş pazar tezgahlarında meyveye sadece bakmakla yetiniyor. En çarpıcı örnek ise limon: Kilosu 100 TL’ye dayanan limonun tanesi 27 TL’ye satılmaya başlandı. Peki bu tablo nasıl oluştu? Neden sadece limon değil, erikten kiraza kadar birçok meyvenin fiyatı hızla artıyor? Ve en önemlisi, bu gidişat durdurulabilir mi?
ZİRAİ DONUN ANATOMİSİ: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ACI YÜZÜ
Zirai don, hava sıcaklığının 0°C’nin altına düşmesiyle birlikte özellikle ilkbaharda çiçek açmış ya da meyve tutmuş bitkilerde hücre tahribatına yol açan doğal bir olaydır. Genellikle ocak ya da şubat aylarında beklenen bu olay, bu yıl ilk kez nisan ayında etkili oldu. Üstelik bölgesel değil, neredeyse ülke çapında yaygın şekilde hissedildi.
Bu durumun temel nedeni, iklim krizidir. Küresel sıcaklık artışıyla birlikte mevsim geçişleri kaydı, hava olaylarının öngörülebilirliği azaldı. Eskiden meteorolojik verilerle plan yapılabilirken, şimdi çiftçi her an sürpriz bir don, dolu ya da kuraklık riskiyle karşı karşıya. Nisan ayında gelen don olayı, meyve üretimi açısından yılın en kritik dönemine denk geldi: Ağaçlar çiçek açmış, meyve tutmaya başlamıştı. Bu hassas dönemde yaşanan don, meyve tutan çiçekleri kuruttu, dallarda meyve oluşumunu durdurdu.
Sonuç olarak sadece rekolte düşmedi; aynı zamanda meyve kalitesi de büyük zarar gördü. Bu da pazardaki sınırlı ve kaliteli ürünün fiyatının hızla yükselmesine neden oldu.
........

© Haber Gündemim