(HEY ONBEŞLİ ONBEŞLİ TÜRKÜSÜ)

Tokatlı değilim, Kozaklı da değilim, ben Balya Kayalar’lıyım. Çocukluğumdan beri duyduğum bu türkünün hikâyesini, kime veya hangi yöreye ait olduğunu araştırdım. Bu türkü Kayalar’da Kozak yolları taşlı diye söylenir. TRT kayıtlarında Tokat türküsü diye adı geçmektedir. Buna inansak bile İstanbul ve Ankara radyolarımızın 1927’de açıldığını, TRT’nin de 1964’de kurulduğunu biliyoruz.

Tokat neresi, Kozak neresi, Kayalar neresi? Hal böyle olunca araştırmak gereğini hissettim. Kozak kasabasını iyi bilirim çok kez gittim. Yolları gerçekten çok taşlıktır ve oradaki taşlar bir ev ve bir araba büyüklüğünde granit kütleler halindedir. Kozak-Bağyüzü köyünde bulunan devasa bir kaya üzerine Heykeltıraş Prof. Dr.Tankut Öktem Atatürk Heykeli yaparak anıtlaştırmıştır. Heykel yapma fikri Emekli Öğretmen Süha Şen’e aittir. Arazi sahibi Hasan Yücel Koral, Süha Bey’in amacını öğrenince araziyi ücretsiz olarak vermiştir. Anıt, Atatürk’ün bağdaş kurmuş bir heykeli ile elinin altındaki Milli Mücadele, Cumhuriyet, Devrimler, Bilim ve Sanat ile Nutuk’tan oluşan beş kitabı simgelemektedir.

Kozak, İzmir’e bağlı Bergama İlçesinin bir kasabasıdır. Bergama’ya 23 Km, Ayvalık’a 45 Km. mesafededir, Kozak Yaylası diye isim yapmıştır, her tarafı bağlıktır ve fıstık çamı ağaçları ile kaplıdır. Kozak bir bölümü ile İzmir-Bergama’ya, bir bölümü ile de Ayvalık- Balıkesir’e yakınlığı ile tanınır.

-Türkü, TRT’de 723 Rep. No. ile Tokat yöresine aittir diye kayıtlıdır. Yine TRT’de 1977 tarihli 1616 Rep. No. ile THM eseri ve Tokat iline ait Hey Onbeşli Türküsüdür diye ikinci bir kayıt daha vardır.

-Türkü, 1927’yılında “Çanakkale Savaşından 11 yıl sonra” Feryadi Hafız Hakkı Bey tarafından ilk kez taş plağa okunarak kaydedilmiştir.11 yıl sonra ağıt yakılmaz bu olsa olsa bir aşk ve sevda türküsüdür denilmiştir.1943 yılında Muzaffer Sarısözen başkanlığındaki Ankara Devlet Konservatuarı derleme heyeti kayıtlarında da bunun bir ağıt olmadığı yazılıdır.

Hey Onbeşli Türküsü, Gülüzar makamında Aşk ve Sevda türküsü olarak kayıtlara geçmiştir. Bu türkünün bu şekilde kaydedilmesinde Kaynak kişiler Mustafa Yolcu ve Emin Diker’dir. Türkü halkımızca 1914-1916 Çanakkale savaşında, doğum tarihi 1315 (1898-1899) olan ve savaşa gönderilen yiğitler için bir ağıt olarak anılsa da bunun bir ağıt olmadığı tespit edilmiştir.

Tarihçilere göre hikâyenin aslında zorunlu göçe tabi tutulan Ermeni vatandaşlar vardır. O tarihlerde........

© Haber Ege